Oekraïne wil nu echt bij de NAVO: 'Als we in 2008 waren toegelaten, hadden we het nu niet over oorlog'

Bijna alle westerse leiders deden in 2008 een oproep om Oekraïne tot de NAVO toe te laten, maar het kwam er nooit van. Op de NAVO-top in het Litouwse Vilnius eisen de Oekraïners de komende dagen eindelijk duidelijke afspraken over een toetreding.

Zelf was de ambassadeur voor Oekraïne bij de NAVO Natalia Galibarenko in 2008 nog een jonge diplomaat, ze was er niet bij op die bewuste top in Boekarest. Die bewuste NAVO-top ziet zij als een gemiste kans: "Als we toen toegelaten waren tot de NAVO, hadden wij hier niet gezeten om het over een oorlog te hebben."

Toetreding Oekraïne

Nu lobbyt Galibarenko bij het Brusselse hoofdkwartier van de NAVO voor een zo snel mogelijke toetreding van Oekraïne tot de verdragsorganisatie. "Voor de veiligheid en stabiliteit van heel Europa is het het beste om Oekraïne nu formeel uit te nodigen voor de NAVO, dan om te wachten tot de oorlog voorbij is."

De meningen over de Oekraïense toetreding tot de NAVO zijn intern erg verdeeld zegt defensie-expert van Clingendael Dick Zandee. "De NAVO is grofweg verdeeld in twee kampen. De Baltische staten en Polen willen een zo snel mogelijke toetreding van Oekraïne. De Verenigde Staten en West-Europese landen stellen zich terughoudender op."

Het leger

Defensieminister Kajsa Ollongren zegt tegen EenVandaag dat zij voorstander is van toetreding van Oekraïne, maar over de vraag 'wanneer?' blijft ze vaag. "Oekraïne is op dit moment een land in oorlog. In oorlog met Rusland nog wel, een voor de NAVO vijandige actor. Daar moeten we goed over nadenken. Maar hoe sterker Oekraïne staat in de oorlog met Rusland, hoe sneller we kunnen spreken over een daadwerkelijk lidmaatschap."

De Verenigde Staten staat het minst te springen om toetreding van Oekraïne tot de NAVO. "We zullen het Oekraïne niet makkelijk maken om toe treden tot de NAVO", zei de Amerikaanse president Biden vorige maand. Zijn grootste zorg is dat het Oekraïense leger niet aan de NAVO standaarden voldoet.

Westers materieel

Volgens defensie-expert Zandee is het commentaar van de Verenigde Staten een belangrijk punt; bij eerdere uitbreidingsrondes van de NAVO was dat niet voldoende op orde. "Landen als Slowakije en Slovenië hebben nog altijd veel oud-Sovjet materieel in gebruik, dat is niet verenigbaar met NAVO materieel. Daar hebben we in het verleden veel gedoe mee gehad."

Volgens ambassadeur Galibarenko hebben de afgelopen maanden aangetoond dat het Oekraïense leger wel degelijk voldoet aan de NAVO standaarden. "We hebben zoveel westers materieel gehad. En onze troepen zijn opgeleid om met dat materieel om te gaan. Dat is echt geen probleem, ons leger kan zo integreren. Bovendien kan al het Sovjet materieel niet meer onderhouden worden en krijgen we er ook geen munitie meer voor. Want dat moet allemaal uit Rusland komen."

Blijven ondersteunen

Ook minister Ollongren heeft zorgen over de standaarden van het Oekraïense leger. Haar oplossing is om Oekraïne te blijven ondersteunen tot ze op NAVO-niveau zitten.

Tot het zover is, is het volgens Ollongren van groot belang om Oekraïne te blijven ondersteunen, met leveringen van materieel en trainingen. Samen met Denemarken is Nederland een van de drijvende krachten van de fighter jet coalitie, een groep landen die Oekraïne F16's wil gaan leveren.

Bang voor escalatie

Voor die steun zijn de Oekraïners Nederland erg dankbaar, bevestigt ook ambassadeur Galibarenko. "De Nederlanders zijn echt voorlopers als het gaat om het steunen van mijn land, dat vind ik erg dapper."

Maar als het op het steunen van de Oekraïense toetreding tot de NAVO aankomt, kan het wat Galibarenko betreft nog wel een stapje moediger. "Ik hoor mijn collega's nog wel eens zeggen dat ze Rusland niet voor de kop willen stoten, dat ze bang zijn voor escalatie. Maar dat is echt kul. De escalatie heeft allang plaatsgevonden met het binnenvallen van Oekraïne. "

Kleine kans

Toch is de kans dat Oekraïne snel formeel toetreding tot de NAVO in het vooruitzicht wordt gesteld erg klein volgens defensie-expert Zandee.

"Zolang Oekraïne in oorlog is met Rusland zal dat volgens mij niet gebeuren. Dat is echt een rode lijn, zeker ook voor de Verenigde Staten, de NAVO wil niet in oorlog komen met Rusland."