Nieuw kabinet zet streep door invoering rekeningrijden, volgens deze verkeersexpert is dat een slecht idee

Nederland voert al meer dan 35 jaar discussie over het invoeren van heffingen voor het rijden op autowegen. Even leek het alsof het invoeren van rekeningrijden hier een einde aan zou maken. Maar met het nieuwe kabinet, is ook dit plan van de baan.

"Nederland voert al sinds 1988 discussie over het invoeren van een vorm van betalen naar gebruik", vertelt Bert van Wee, hoogleraar Transportbeleid aan de TU Delft. "Rekeningrijden, tol betalen en betalen naar gebruik, maar tot op heden hebben we nog iets ingevoerd."

Rekeningrijden van de baan

En met het aantreden van een nieuw kabinet, over minder dan 2 weken, lijkt er geen einde te komen aan deze discussie. Kabinet-Schoof is namelijk niet van plan om rekeningrijden, een vorm van kilometerheffing, door te voeren. Dit plan was eerder wel al in gang gezet door het huidige kabinet en zou vanaf 2023 worden ingevoerd.

Maar de VVD twijfelt en de rest van de nieuwe coalitie ziet het helemaal niet zitten. De partijen zijn namelijk bang dat vooral mensen buiten de Randstad de dupe worden van deze maatregel, omdat zij vaker langer onderweg zijn en het openbaar vervoer op deze plaatsen niet altijd een goed alternatief is.

Geleidelijk meer voorstanders

De redenen die de politici herhaaldeijk geven om het plan niet door te zetten, zijn volgens de hoogleraar begrijpelijk, maar toch niet helemaal correct. "We weten uit onderzoek dat wanneer je de maatregel toch invoert het draagvlak vaak sterk toeneemt", legt hij uit. De hoogleraar heeft het hier over voorbeelden uit Noorse steden, Malta, Engeland en Singapore.

"In bijna alle situaties waarbij rekeningrijden is ingevoerd, geldt dat van tevoren de meeste mensen tegen waren. Maar na invoering was er geleidelijk aan een meerderheid van de mensen die er uiteindelijk voorstander van was", vertelt hij.

Vertrouwen in overheid

Van Wee legt uit dat de toenemende positieve houding vooral te maken heeft met het feit dat de burgers uiteindelijk zagen dat ze hun vertrouwen in de overheid konden plaatsen. "Die beloofde bijvoorbeeld dat ze dat geld gingen gebruiken voor het verlagen van de belastingen op auto's of voor het investeren in wegen."

"Van tevoren waren mensen daar niet van overtuigd", gaat hij verder. "Maar later zagen ze de positieve effecten en dat maakten ze vaak ook wat positiever."

Voordelig voor autorijders

Volgens Van Wee is het op z'n zachtst gezegd dus jammer dat de plannen voor het rekeningrijden niet worden doorgezet. Ook omdat het invoeren van dit plan van belang is voor autorijders. "Het is een goed instrument om files mee te vermijden. Met acceptabele tarieven kun je zo'n 40 à 50 procent van de files wegnemen. En veel mensen vinden het ook eerlijker dat als je meer rijdt je meer betaalt. En als je minder rijdt, betaal je minder", legt de hoogleraar uit.

Hij vertelt ook dat het invoeren van het plan goed zou zijn voor 'de schatkist'. "In 2035 zouden auto's in de EU geen emissie mogen hebben. In de praktijk betekent dat alleen nog elektrische auto's of eventueel waterstoffen." Deze auto's betalen niet mee via de heffing op benzine of diesel, traditionele auto's die wel gebruikmaken van deze brandstoffen betalen wel.

Averechtse werking

Om die schatkist waar Van Wee het over heeft te spekken moet de overheid het bezit van een auto, in plaats van het gebruik van een auto, dan zwaarder laten wegen. Iets wat bestuurders van een klimaatvriendelijk voertuig volgens hem niet eerlijk zullen vinden.

En uiteindelijk gaat het averechts werken voorspelt hij. "Het leidt ertoe dat mensen auto's meer gaan gebruiken dan wanneer je wel een heffing per kilometer hebt. En als ze die auto's meer gebruiken, krijg je ook meer files, meer ongevallen en een hogere milieubelasting."