Niet herstellen in een ziekenhuisbed, maar bewegen in de WijkKliniek: zo worden ouderen gezonder na een opname

Ouderen die in het Amsterdam UMC op de spoedeisende hulp belanden, worden tegenwoordig vaak overgebracht naar de WijkKliniek: een speciale ziekenhuisafdeling in een verpleeghuis. Zo ook de 89-jarige mevrouw De Jong.

Patiënten overbrengen naar de kliniek scheelt het ziekenhuis honderden opnames per jaar en is ook nog eens beter voor de patiënt.

Eigen kamer

Mevrouw De Jong belandde met acute hartklachten en een longontsteking op de spoedeisende hulp van het Amsterdam UMC. Normaal gesproken zou ze na de diagnose in een ziekenhuisbed moeten liggen om te herstellen. Maar in het Amsterdam UMC doen ze dat dus anders. Na de diagnose werd ze overgebracht naar de WijkKliniek, een speciale afdeling in een verpleeghuis van zorgorganisatie Cordaan.

Op twee verdiepingen hebben ouderen hier een eigen ziekenhuiskamer met eigen badkamer, een zitje en een tafel om aan te eten. "'Ze staat met één been in het graf', zei m'n zoon. Ik was echt heel slecht. En ze dachten dat ik dood ging, maar ik wilde nog niet en nu ben ik er nog", vertelt ze.

In pyjama op bed

5 jaar geleden werd de WijkKliniek als experiment gestart, omdat ziekenhuizen zagen dat de conditie van veel ouderen snel achteruitging na een opname. Hoogleraar acute ouderenzorg, Bianca Buurman, is grondlegger van de kliniek. "Als mensen naar het ziekenhuis komen is alles gericht op de medische behandeling. We zien dat mensen dan in pyjama op bed komen te liggen en eigenlijk te weinig bewegen."

En dat is echt heel slecht, voegt ze toe. "We zien dan dat mensen achteruitgaan omdat hun spierkracht afneemt, en dat één op de drie minder goed thuis kan lopen, wassen, aankleden en dat ze hulp nodig hebben. Eén op de vijf kwam weer terug in het ziekenhuis, vaak binnen 30 dagen. Wij dachten: dat kan beter."

Fietsen op de hometrainer

Zo'n 700 ouderen belanden jaarlijks via de Amsterdamse ziekenhuizen in de WijkKliniek. Er komen voornamelijk 80-plussers en altijd patiënten met meerdere aandoeningen. Na een long- of blaasontsteking, chronische ziekte of een val waarvoor geen operatie nodig is, kunnen ouderen gewoon naar de kliniek.

Gemiddeld moeten ze een dag of 8 blijven. En in die 8 dagen gaat het vooral om één ding: veel bewegen. Onder begeleiding van een fysiotherapeut fietst mevrouw De Jong bijvoorbeeld op de hometrainer en loopt ze met de rollator door de gang. Ondertussen komt de dokter bij haar langs om te luisteren naar de ademhaling. En krijgt ze een katheter aangelegd voor antibiotica.

'Zo lief'

Verpleegkundige Eveline Roemer geeft leiding aan de WijkKliniek: "Wat we terug krijgen van ouderen is dat ze het ontzettend fijn vinden om hier opgenomen te zijn. We horen dat ze het fijn vinden om hier te zijn en niet in het grote ziekenhuis."

Mevrouw de Jong is het daarmee eens. "Ze zijn hier ontzettend lief voor me", zegt ze terwijl ze haar duim opsteekt.

Meer aandacht

Mevrouw De Jong kwam een week geleden terecht in de kliniek en zit er alweer kwiek bij. "Ik ben er weer, ze begrijpen er helemaal niks van", zegt ze lachend. "Binnen een week ben ik weer helemaal opgeknapt. Niet te geloven, ik ben toch nog vrij sterk." Wat het grote geheim is van de WijkKliniek?

"Het begint er al mee dat mensen eraan moeten wennen dat ze uit bed moeten komen. Dat we van ze verwachten dat ze aangekleed aan tafel komen voor het ontbijt", legt verpleegkundige Roemer uit. "Vanaf het eerste moment is de fysio erbij. En tussendoor is iedereen van de verpleging gericht op bewegen. Omdat we daar zo op focussen, helpt dat veel bij het herstel. Alleen een antibioticakuur is niet genoeg, er is meer aandacht nodig."

Veel voordelen

De afgelopen jaren is onderzoek gedaan naar de voordelen van deze nieuwe vorm van ouderenzorg. Daaruit blijkt onder meer dat de helft minder ouderen tijdens hun behandeling acute verwardheid krijgt. Na een opname in de WijkKliniek hebben ze minder vaak vervolgzorg nodig dan ouderen die op de reguliere ziekenhuisafdeling terecht komen.

En met de verdere stijging van de zorgkosten laat de kliniek zien dat ze goedkoper werken dan het ziekenhuis. Hoogleraar Buurman: "Voorheen was het zo dat iemand in het ziekenhuis werd opgenomen, achteruit ging en vervolgzorg nodig had van de wijkverpleging en het revalidatiecentrum. En daarna kwam diegene vaak weer terug in het ziekenhuis. Dan stapelen de kosten zich op. We hebben dat nu per cliënt van 16 duizend euro naar 10 duizend euro weten te reduceren."

Breed uitrollen

Zorgministers Conny Helder en Ernst Kuipers bezochten gezamenlijk de WijkKliniek in Amsterdam en zijn zeer enthousiast over deze zorginnovatie. "Waar het toe leidt is betere patiëntenzorg, minder spoedeisende hulpbezoek en minder heropnames. Het is beter voor de patiënt en voor de familie", zegt Kuipers.

"En het is ook veel beter voor al die andere patiënten die wel zorg in een ziekenhuis nodig hebben." De minister wil dat er meer WijkKlinieken bijkomen. "De resultaten betekenen dat dit echt een prachtig initiatief is dat we breed moeten uitrollen."