Nederland is militair kwetsbaar en dat blijven we ondanks de dreiging: 'Investeringen betalen zich pas over 10 jaar uit'

Nu Poetin dreigt met het inzetten van kernwapens, staat ons uitgeholde leger vol in het licht. Het is slecht gesteld met de inzetbaarheid van de Nederlandse krijgsmacht, terwijl zich op ons grondgebied wel de nodige potentiële doelwitten bevinden.

Het einde van de Koude Oorlog betekende het begin van jarenlange bezuinigingen op Defensie. De toenmalige minister van Defensie schreef vorig jaar in een brief aan de Tweede Kamer: "Defensie is op dit moment niet adequaat toegerust om het Koninkrijk te beschermen tegen toekomstige (en sommige huidige) dreigingen." Uit recente cijfers van Defensie blijkt, dat nog niet de helft van het Nederlands legermaterieel inzetbaar is. Ook is er een chronisch tekort aan personeel.

Dreiging dichterbij gekomen

En die dreiging is er inmiddels: de Russische president Poetin schermt met kernwapens en droomt van herstel van het Groot-Russische rijk, waartoe eens ook de Baltische staten behoorden. Estland, Letland en Litouwen zijn inmiddels lid van de Europese Unie en van de NAVO.

Daarmee komt het conflict dichterbij Nederland. In ons land bevinden zich een aantal strategische doelen, zoals de Rotterdamse haven en het NAVO-commandocentrum in Brunssum.

Rotterdamse haven als doelwit

"Als het tot een oorlog komt en er worden troepen aangevoerd vanuit Amerika, dan moet dat via de Rotterdamse haven", zegt defensie-expert Frank Bekkers van The Hague Center for Strategic Studies (HCSS). "De haven is dan ook een duidelijk doelwit, want de Russen kunnen Rotterdam afsluiten, bijvoorbeeld met een zeemijn. Die kan schepen opblazen en eigenlijk ligt dan het scheepvaartverkeer al stil, want je kunt het risico niet lopen dat je op zo'n mijn stuit."

Zeemijnen kun je ruimen, maar Nederland heeft maar zes schepen, ook nog eens verouderd, die dat kunnen doen. Bovendien kost het maanden om die mijnen te ruimen. "Dat is echt een belangrijke en kritieke bottleneck in onze toevoerlijnen", zegt Bekkers.

Patriot-batterijen

Nederland heeft ook Patriot-batterijen die ballistische raketten uit de lucht kunnen schieten. "Die hebben we beperkt. Dat zou voldoende kunnen zijn om de Rotterdamse haven te bewaken, maar dan hebben we het ook gehad. Dan kunnen we bijvoorbeeld niet ook nog Amsterdam of regeringsstad Den Haag goed beschermen", zegt de defensie-expert. Het is volgens hem slecht gesteld met de inzetbaarheid van het Nederlandse leger.

Na de jarenlange bezuinigingen heeft het nieuwe kabinet extra geld uitgetrokken voor Defensie, en deze week nam de Tweede Kamer nog een motie aan waarin gepleit wordt voor nog meer investeringen vanwege de oorlog in Oekraïne. Maar dat zet op dit moment weinig zoden aan de dijk, zegt Bekkers. "We kunnen nu vele miljarden extra in Defensie stoppen, maar dat betaalt zich pas over vijf of tien jaar uit. Daar hebben we nu niks aan."

Landhonger

VVD-Europarlementariër Bart Groothuis maakt zich zorgen over de eventuele gevolgen voor Nederland van de dreigende taal vanuit Rusland. Ook hij wijst op de strategische positie van de Rotterdamse haven.

"Ik denk dat we in Nederland een vredesdividend hebben gekend, dat we lang hebben gedacht 'ons zal niets gebeuren'." Ook Groothuis wijst op het militaire belang van de Rotterdamse haven: "We moeten nadenken over hoe we die beter beveiligen: in het cyber-domein, via de lucht en met de zeemijn-bestrijdingscapaciteit van de Marine."

Onderschat

"We hebben onderschat hoe de dreiging is vanuit Poetin", zegt de VVD'er. "Je moet nu na gaan denken over wat er gebeurt op het moment dat Poetin nu doorzet en zijn landhonger niet kan bedwingen en andere delen van Europa, NAVO-grondgebied aan zal vallen. Dan kom je in beeld en daar moet je nadrukkelijker over na gaan denken dan we tot nu toe gedaan hebben."

Groothuis vindt dat er "flink geïnvesteerd" moet worden in Defensie.