Na regen komt maar geen zonneschijn: is deze zomer echt zo slecht? 'Ik snap dat veel mensen dat denken'

Regen, regen en nog meer regen: de zomer van 2024 lijkt de slechtste in jaren. Toch is dit weer helemaal niet zo uitzonderlijk, zegt Carine Homan van het KNMI. "Zelfs in een veranderend klimaat zullen we af en toe een druilerige en natte zomer hebben."

Verregende avondvierdaagsen, kletsnatte festivals en ondergelopen campings: het regende de afgelopen weken veel en het kwam soms met bakken uit de hemel. Veel Nederlanders vragen zich inmiddels af: valt de zomer letterlijk in het water?

Nooit eerder zoveel regen

"Ik snap dat heel veel mensen denken van: nou, het is wel echt heel belabberd de laatste tijd", begint Homan. We hebben inderdaad een hoop regenachtige maanden achter de rug, ziet ook de klimaatadviseur van het KNMI. "Het was een hele natte lente, en daarvoor winter en herfst."

Sterker nog: de laatste 12 maanden waren de natste ooit. Tussen 2 juni 2023 en 31 mei 2024 viel landelijk gemiddeld 1.153 millimeter neerslag. Sinds de start van de metingen in 1906 viel er nooit zoveel regen in een aaneengesloten periode van 365 dagen, meldde het KNMI vorige maand nog.

'Eigenlijk gewoon pech'

Dat er het afgelopen jaar zoveel regen viel is voor een deel toeval, zegt Homan. Veel regen is niet ongewoon in dit land en dat komt door onze ligging, legt ze uit: "We hebben in Nederland heel vaak westenwinden en zuidwestenwinden en die voeren allerlei depressies aan vanaf de Atlantische Oceaan."

De ene keer trekken die depressies over Nederland, de andere keer gaan ze juist aan ons land voorbij en krijgen de Belgen, Duitsers of Engelsen ermee te maken. "Dit jaar hebben we eigenlijk gewoon de pech dat heel veel depressies recht over ons heen komen", ziet ze.

14 procent meer neerslag

Maar volgens haar speelt ook klimaatverandering deels een rol. "Het is in Nederland ondertussen al ruim 2 graden warmer dan aan het begin van vorige eeuw. Als het warmer wordt, kan de lucht meer water bevatten en dat kan ook weer naar beneden vallen."

Voor iedere graad dat de lucht opwarmt, neemt de hoeveelheid waterdamp erin met zo'n 7 procent toe. En dus kunnen we in Nederland in het meest pessimistische scenario rekenen op ongeveer 14 procent meer neerslag, berekent Homan.

Veroorzaakt door El Niño?

Daarnaast is de Atlantische Oceaan al ruim een jaar lang 'echt buitengewoon warm', weet de klimaatadviseur. "Dat werkt ook mee, in die zin dat een warme oceaan natuurlijk ook veel water kan verdampen en dat regent dan vervolgens boven ons land uit", legt ze uit.

Vaak wordt er in dit verband verwezen naar El Niño. Dat is de sterke opwarming van de oostelijke Grote Oceaan die om de paar jaar plaatsvindt, ook dit jaar weer. Maar volgens Homan heeft dat natuurverschijnsel vrij weinig invloed op het weer hier: "Soms een iets nattere lente, maar voor de rest van het jaar merken we er niets van."

'Klimaat' en 'weer'

Wel is volgens de KNMI-adviseur duidelijk dat in Nederland de lente, herfst en winter natter zullen worden als gevolg van klimaatverandering. "Terwijl de zomer juist droger zal worden omdat we meer oostenwinden gaan krijgen met meer droog weer."

Wat dat betreft valt de zomer tot nu toe misschien een beetje uit de toon, maar het is belangrijk om 'weer' en 'klimaat' goed uit elkaar te houden, benadrukt Homan. "Het klimaat is het gemiddelde weer over een langere periode in een bepaalde regio. Het weer varieert van dag tot dag, en varieert ook van jaar tot jaar, om dat gemiddelde heen."

Gewend aan warme zomers

"We hebben natuurlijk de afgelopen jaren best wel echt wat warme en droge zomers gehad. Eerst in 2018 en toen in 2020 en 2022. Daar raken we dan een beetje aan gewend en denken veel mensen: dit zal elke zomer wel zo zijn", zegt Homan. "Maar ja, het Nederlandse weer is ook gewoon wisselvallig en veranderlijk."

Stiekem verloopt de huidige zomer volgens haar helemaal niet zo heel koud en nat als veel mensen denken. "Eigenlijk was het in juni helemaal niet zo slecht, want het was een vrij gemiddelde maand. Het was iets koeler dan gebruikelijk, maar niet eens zo veel. De eerste weken waren redelijk slecht, maar in de laatste weken is nog een hoop goed gemaakt."

Augustus zonnig en heet?

Juli is dan wel weer erg nat begonnen. De afgelopen dagen trokken opnieuw stevige buien over, in Limburg viel gisteren zelfs binnen een dag net zoveel regen als normaal in een hele maand valt. Toch vindt Homan dat we optimistisch moeten blijven. De zomer is pas op de helft, er kan nog een hoop veranderen, is haar boodschap. "Het zou zo maar heel augustus zonnig, droog en heet kunnen worden."

Maar wat kunnen we de komende tijd dan verwachten? Voor mensen die snakken naar zonniger, droger en warmer weer, heeft Homan helaas slecht nieuws. "Voor de komende 2 weken zit nog geen standvastig zomerweer in het vooruitzicht, maar gewoon Nederlands, wisselvallig zomerweer. Met wel wat droge en warme dagen, maar ook af en toe regen", zegt ze tot slot.