Als het kabinet femicide écht wil bestrijden moet er extra geld en capaciteit voor worden vrijgemaakt. Die oproep doet burgemeester Huri Sahin van Rijswijk. In haar stad werden in 15 maanden tijd drie vrouwen vermoord: "Dit is een nationaal probleem."
Voor de zomer werd het plan van aanpak 'Stop femicide' gepresenteerd. Dat zet onder andere in op het goed herkennen van de 'rode vlaggen' en legt de nadruk op betere samenwerking tussen Veilig Thuis, justitie en politie. "Dat plan kan niet worden uitgevoerd zonder extra middelen en capaciteit bij gemeenten", zegt Sahin. "Dat ontbreekt in dit plan."
Iedere 8 dagen femicide
Vrijwel iedere 8 dagen wordt er in Nederland een vrouw vermoord door een man, vaak een (ex-)partner. In het eerste jaar dat Huri Sahin burgemeester was van Rijswijk werden er twee vrouwen vermoord in de Zuid-Hollandse plaats.
Vorige maand volgde de derde: op 23 september werd de 38-jarige Paro in het portiek van haar woning door haar buurman doodgeschoten voor de ogen van haar 4-jarige zoontje. Ze was een paar jaar geleden vanuit Suriname naar Nederland verhuisd om een beter bestaan op te bouwen.
'Dit raakt de hele stad'
De dood van Paro zorgde voor grote beroering in Rijswijk, net als de twee eerdere zaken waarin vrouwen werden vermoord. Voordat Sahin als burgemeester met de moorden werd geconfronteerd, realiseerde ze zich niet dat femicide zo'n groot maatschappelijk probleem was.
"Het is echt heel destructief", zegt ze over de vrouwenmoorden. Die raken volgens haar dan ook alle inwoners van Rijswijk: "Niet alleen de vrouw die iets wordt aangedaan, maar ook de kinderen, de hele buurt en de stad."
Oproep aan vrouwen in nood
Inmiddels werken twee van haar medewerkers fulltime aan het helpen van vrouwen in nood. Die wisten de burgemeester te vinden nadat ze vrouwen die zich onveilig voelden opriep om haar te mailen. "Als je denkt: ik voel me niet veilig, maar ik weet niet wat ik kan doen, mail mij", liet Sahin hen weten.
Directe aanleiding hiervoor was de schreeuw om hulp van een vrouw die zich grote zorgen maakte over zichzelf naar aanleiding van de eerste twee moorden. Die vrouw leefde in doodsangst, vertelt Sahin. "Zij mailde mij met de vraag: 'Burgemeester help, ik ben bang dat mij iets vreselijks gaat overkomen.'" De burgemeester nodigde haar uit en samen met de politie hebben ze de vrouw kunnen helpen.
Rode vlaggen bij femicide
Hulporganisatie Sterk Huis maakte een lijst met 'rode vlaggen' die duiden op intieme terreur en een voorbode kunnen zijn voor femicide. Maak je je zorgen om jezelf of iemand anders? Bel dan Veilig Thuis via 0800-2000, of alarmnummer 112 bij acuut gevaar.
- Stalking
- Bedreiging met de dood (richting de vrouw of de kinderen)
- Dreiging met zelfdoding
- Wapenbezit of gebruik van wapens
- Recent gewelddadig gedrag
- Geweld tijdens de zwangerschap
- Gedwongen seks
- Onthouden van zorg die acuut de gezondheid bedreigt
- Poging tot verwurging, verstikking of verdrinking
- Extreme angst bij het slachtoffer dat haar leven of dat van de kinderen in gevaar is
- Het slachtoffer durft niet te spreken in de buurt van de partner en/of toont angst voor de partner
- Toenemende escalatie van ernst en/of frequentie van geweld
'Ik heb haar kunnen helpen'
De burgemeester bleef contact met de vrouw houden. "En na een tijdje zei ze tegen mij: 'Ik voel me weer veilig.'" De vrouw kon haar Aware-kastje - een soort noodknop - weer inleveren. "Dat was het moment voor mij dat ik dacht: ik heb haar kunnen helpen, ik wil dat alle andere vrouwen in Rijswijk die zich ook onveilig voelen, zich ergens kunnen melden."
Natuurlijk moet je bij de politie zijn of 112 bellen als er een acute situatie is, benadrukt Sahin. "Maar ik dacht: ik wil ook toegankelijk zijn voor die vrouwen die het gevoel hebben dat ze niet gehoord worden", zegt ze. De burgemeester ontvangt hele verontrustende berichten, waaronder van vrouwen die in een hele acute situatie zaten. Die nodigde ze uit, fysiek of online, en keek wat er nodig was.
Een nationaal probleem
De moord op Paro was dan ook een enorme schok, vertelt Sahin. "Juist als gemeente waarin we met de politie heel goed aan het samenwerken zijn om de problemen rond huiselijk geweld op te pakken en vrouwen aan het helpen."
"Tegelijkertijd weet je dat dit niet alleen een Rijswijks probleem is", benadrukt de burgemeester. "Het is echt een nationaal probleem, dat we met elkaar echt veel meer aandacht moeten geven en in actie moeten komen."
'Angst serieus nemen'
Sahin ziet dat vrouwen hun verhaal te vaak moeten uitleggen. "Er zijn te veel loketten." Terwijl de drempel vaak al 'gigantisch' is, naast de schaamte om hulp te zoeken. De aanpak zou daarom veel meer prioriteit moeten hebben, vindt ze. "Het vorige kabinet heeft een mooi plan gelanceerd, maar wat er nog ontbreekt is een uitvoeringsagenda met middelen.
"Als je het plan heel serieus neemt, moet je extra geld beschikbaar stellen, capaciteit beschikbaar stellen en ook aan wet- en regelgeving iets veranderen", zegt Sahin. Ze doelt bijvoorbeeld op het strafbaar stellen van zogenoemd 'intieme terreur' en psychisch geweld. "Ik wil absoluut dat dit niet nog een keer gebeurt, maar ik weet dat er andere vrouwen zijn, ook in andere gemeenten, die in angst leven. Die angst moeten we heel serieus gaan nemen."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.