Kamerleden vragen zich af hoe het kan dat zij cruciale meetgegevens over het lek bij het tankenpark van de NAM in Farmsum niet hebben gekregen van de gemeente Delfzijl.
Die heeft laten meten hoeveel gevaarlijke stoffen als benzeen vrijkwamen tijdens een grote lekkage van giftig aardgascondensaat begin oktober op het tankenpark van de (Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) in het Groningse Farmsum.
Onderzoek EenVandaag en Follow the Money
EenVandaag en Follow the Money onderzoeken dit milieuschandaal in Farmsum gezamenlijk en hebben de geheime documenten van de gemeente Delfzijl in handen gekregen van een insider. Op deze documenten staan veel hogere gehaltes van het gelekte en kankerverwekkende benzeen dan minister Wiebes aan de Kamer laat weten.
De Groningse Kamerleden Sandra Beckerman (SP) en Henk Nijboer (PvdA) zijn verbaasd dat minister Wiebes niet alle informatie met de Kamer deelt. Zij eisen samen met GroenLinks opheldering in een Kamerdebat met de minister. Ze snappen daarom niet dat minister Wiebes met andere cijfers over benzeen komt dan de gemeente Delfzijl.
Reactie ministerie van EZK
Minister Wiebes heeft alle bekende gegevens over de lekkage bij Farmsum gedeeld met de Tweede Kamer. Voor de beantwoording van Kamervragen heeft het ministerie navraag gedaan bij de verantwoordelijke toezichthouder SodM. SodM heeft rond het incident in Farmsum intensief contact gehad met de Veiligheidsregio (brandweer). Voor de Veiligheidsregio en SodM staat de veiligheid van burgers tijdens en na het incident voorop. Daarom heeft de Veiligheidsregio (brandweer) metingen gedaan in de nabijgelegen woonwijk. SodM heeft de resultaten van die metingen ontvangen van de Veiligheidsregio. Deze resultaten zijn ook gedeeld met de Tweede Kamer. Uit de berichtgeving van EenVandaag maken wij op dat de gemeente Delfzijl zelf metingen zou hebben verricht vlakbij van het tankenpark. Sodm en het ministerie zijn niet op de hoogte dat de gemeente opdracht heeft gegeven om metingen te verrichten. De resultaten van deze metingen zijn dan ook niet bekend bij SodM en ministerie. SodM zal nu contact opnemen met de Brandweer en de gemeente om nadere informatie hierover te krijgen.
Gif lekt uren lang
Het giftige en explosieve aardgascondensaat lekte in de nacht van dinsdag twee op woensdag drie oktober uit een opslagtank in het riool en kwam op donderdag vier oktober bovendrijven in het afwateringskanaal in Farmsum. Alarmen gingen af op het tankenpark, maar de NAM deed drie uur lang niets. Negeerde zelfs de alarmsystemen. En zo kon 30.000 liter dikke en stinkende drab het afwateringskanaal instromen.
Het afwateringskanaal loopt dwars door woonwijken. Omwonenden en hulpverleners kregen last van hoofdpijn, keelpijn, tranende ogen en misselijkheid. Langs het afwateringskanaal zijn dode watervogels gevonden. Het waterschap dacht eerst dat het om een olielek ging en wist dagenlang niet waar het vandaan kwam.
Strafrechtelijk onderzoek
Het Openbaar Ministerie (OM) is een strafrechtelijk onderzoek gestart naar de lekkages van aardgascondensaat op het NAM-terrein. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft de NAM onder verscherpt toezicht gesteld.
Het SodM kwam vandaag met de eerste onderzoeksresultaten over het incident. "De lekkage (...) is veroorzaakt door een opeenvolging van menselijk en technisch falen", schrijft het SodM. "Tot twee keer toe is er een alarm afgegaan, waarop de NAM geen tijdige actie heeft ondernomen. Het aardgascondensaat is 2 uur en 12 minuten lang vanuit de calamiteitenbak in het hemelwaterriool gestroomd. De lekkage stopte nadat een medewerker van de NAM de reservepomp opstartte vanuit de controlekamer in Hoogezand."
Reactie NAM
Johan Atema, directeur van de NAM: "In de voortgangsbrief van SodM herken ik de stand van zaken over de getroffen veiligheidsmaatregelen zoals wij die ook in onze brief aan SodM hebben beschreven. Ik betreur daarbij, zoals eerder gezegd, dat wij niet eerder de oorzaak van de lekkage hebben kunnen achterhalen. Dit zorgde voor een te late communicatie naar de bewoners over het incident. Daar heb ik eerder ook mijn excuses voor aangeboden. De NAM zal gevraagde zaken bij het SodM aanleveren. Ook gaan we in gesprek met de direct betrokkenen en omwonenden zodra de onderzoeksresultaten voorhanden zijn."
Gezondheidsschade
Aardgascondensaat komt vrij bij de winning van aardgas en bevat giftige en vluchtige stoffen zoals benzeen. Omwonenden, brandweer en andere hulpverleners hebben dagenlang benzeendampen ingeademd. De grote vraag is: hoeveel giftig gas hebben omwonenden ingeademd?
De brandweer is pas op zeven oktober gaan meten hoeveel benzeen er nog in de lucht hing. Toen was er al veel benzeen vervlogen, en waren de waardes laag.
Geheime documenten gemeente Delfzijl
Naast de brandweer heeft ook de gemeente Delfzijl de gehaltes van het vrijgekomen benzeen in de lucht laten meten door het bedrijf SGS. Zij deden driemaal per dag metingen op tien locaties rondom het tankenpark. Deze gegevens vertellen een heel ander verhaal dan minister Wiebes vertelt aan de Kamer.
Volgens de meetgegevens van SGS is er tien dagen na de lekkage, op 13 oktober vlakbij het tankenpark, een gehalte benzeen gemeten van 40 ppm. Terwijl Wiebes een heel ander getal noemde van maximaal 20 ppm in de beantwoording van Kamervragen. PPM is part per million, 1 op miljoen.
Tekst gaat verder onder afbeelding.
Zoveelste lekkage
Het aantal incidenten op het NAM-tankenpark in Farmsum neemt toe. Er is de laatste tijd vaker aardgascondensaat gelekt. In augustus 2017 lekte 2,5 kuub aardgascondensaat uit een schip in het Zeehavenkanaal bij Delfzijl.
Een persoon aan boord van het schip raakte bedwelmd en werd opgenomen in het ziekenhuis. In augustus dit jaar blijkt 6 kuub damp van aardgascondensaat te zijn vrijgekomen. En begin oktober het incident waarbij 30 duizend liter weglekte.
Lees ook
Bloed laten testen
De dichtstbijzijnde huizen staan op 300 meter afstand van het tankenpark. Omwonenden laten ons weten dat ze meerdere malen per jaar de zoetige lucht van benzeen ruiken en dat ze daarvan gezondheidsklachten krijgen.
Hoogleraar toxicologie aan Universiteit Utrecht Martin van den Berg wil dat de GGD een oriënterend gezondheidsonderzoek start. Kamerleden van SP, PvdA en GroenLinks willen nog een stap verder gaan en het bloed laten testen van omwonenden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.