Er woedt een hevige strijd over de AOW in politiek Den Haag, juist nu veel ouderen erop achteruit dreigen te gaan door de stijgende prijzen. Vooral gepensioneerden met alleen AOW hebben het zwaar. "Het lijkt alsof we niet meer meetellen."
Het leidde tot een harde aanvaring in de kamer tussen premier Mark Rutte en bijna de voltallige oppositie vorige week. Het kabinet wil het minimumloon verhogen, maar wil de AOW-uitkering niet mee laten stijgen. Daarmee breekt Rutte IV met een traditie, want normaal gesproken gaan die twee gelijk op.
'Ze hebben liever dat we jong overlijden'
Dat Rutte zijn poot stijf hield, leidde tot veel ongerustheid en woede onder ouderen in het land. Ook bij Jobien van de Rijt (84). Zij heeft AOW en een aanvullend pensioen van slechts 23 euro. "Ik vind het schandalig", vertelt ze.
"We hebben ons leven lang gewerkt. Ik heb het idee dat we niet meer meetellen als ouderen", zegt Jobien. "Volgens mij hebben ze liever dat we jong overlijden, zodat voor het kabinet de kosten laag blijven."
De ontkoppeling van de AOW en het minimumloon
De Algemene Ouderdomswet (AOW) houdt in dat elke Nederlander vanaf 66 jaar en 7 maanden een uitkering ontvangt van de staat. Kabinet-Rutte IV is van plan het minimumloon in stapjes te verhogen met 7,5 procent, maar laat de AOW-uitkering niet meestijgen.
Alle werkenden in Nederland betalen mee aan de AOW. Omdat er steeds minder werkenden zijn en steeds meer AOW-gerechtigden, moeten werkenden meer gaan betalen om al die uitkeringen te kunnen betalen. Als de AOW mee zou stijgen met het minimumloon, zou dat dus gevolgen hebben gehad voor de koopkracht van werkenden. Het kabinet heeft er deze keer voor gekozen om dat niet te doen.
De ontkoppeling van het minimumloon en de AOW is niet definitief. In de toekomst zullen reguliere stijgingen worden meegenomen in de berekening, volgens het kabinet. Daarnaast komt er een hogere ouderenkorting, waardoor mensen met AOW minder belasting betalen.
In Nederland kregen in 2017 2,1 miljoen huishoudens een AOW-uitkering. 1,9 miljoen huishoudens hebben ook een aanvullend pensioen. 113.000 huishoudens hebben helemaal geen andere inkomstenbronnen. Dat is ongeveer 6% van alle AOW'ers en die groep wordt hard geraakt, want door de inflatie worden hun uitgaven hoger, maar hun inkomen stijgt niet mee.
'Alles wordt duurder'
Daarbij merkt Jobien dat door de inflatie alle dagelijks dingen veel duurder zijn geworden. En dat zorgt ervoor dat ouderen met alleen een AOW de eindjes niet meer aan elkaar kunnen knopen. "De huur, energie, de boodschappen: het is allemaal gestegen."
"En er zijn veel ouderen zoals ik, die afhankelijk zijn van de AOW omdat ze geen pensioen hebben opgebouwd", vertelt Jobien. "Je hebt simpelweg geen geld meer, dat wordt voor sommigen twee keer per dag droog brood eten. Dat zie ik ook om me heen."
Twee broden in plaats van een pak koekjes
Zo ver is het voor Jobien nog niet gekomen, maar ze maakt zich wel grote zorgen over haar toekomst. Onbekommerd genieten van haar oude dag is er niet bij. "Het is iedere maand weer passen en meten. Voor iets extra's heb ik helemaal geen geld."
"Neem iets lekkers voor bij de koffie, zoiets simpels als een koekje, dat kan ik niet betalen", zegt ze. "Een pak koekjes, daar kan ik twee broden voor kopen. Dan is de keuze snel gemaakt."
De trein is te duur
Het steekt haar het meest dat ze door haar krappe beurs haar kinderen nauwelijks kan zien. Die wonen niet om de hoek. "Ik heb ze al een hele tijd niet meer gezien. Ze wonen in het midden van het land."
"Op en neer naar Utrecht kost me 90 euro met de trein, dat heb ik simpelweg niet", vertelt ze. ''Dus daarom bel ik veel met ze. Maar dat is toch echt iets anders dan ze in levenden lijve een keer zien."
Rondkomen van 50 euro per week
Waar het volgens Jobien misgaat, is dat veel politici in Den Haag totaal geen idee hebben hoe laag een AOW-uitkering in Nederland is, en wat je daar allemaal van moet betalen. "Na aftrek van alle vaste lasten houd ik 200 euro per maand over om van te leven", vertelt ze.
"Daar moet ik dus alles van doen. Eten, kleding kopen. Ik zou wel eens willen zien of het Rutte en zijn collega's lukt om rond te komen van 50 euro per week. Dat zouden ze voor de grap eens een half jaar moeten proberen. Dat lukt ze niet."
Belangrijke hartekreet
Toch hoor je haar en andere ouderen niet klagen, want dat zit 'niet in onze aard', legt Jobien uit. Zo ondergaan veel arme ouderen hun lot in stilte, terwijl ze genoeg gepensioneerden kent die zelfs naar de voedselbank gaan. "Die verhalen hoor ik genoeg. Maar wat je moet dan als je ziekenkosten duurder worden, of de energierekening de pan uit rijst? Ze kunnen simpelweg niet anders."
"Er is veel schaamte, dus je zult ze niet snel horen. Maar dit soort schrijnende verhalen zijn er helaas genoeg." Daarom heeft ze een belangrijke hartekreet aan de bestuurders op het Binnenhof. "Zorg er nou voor dat onze koopkracht gelijk blijft. Het hoeft van mij niet eens te stijgen. Maar dat ik met mijn geld hetzelfde kan doen als 3 jaar geleden zou al heel mooi zijn. Meer vraag ik niet."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.