In 2024 is een recordaantal van 540 anonieme meldingen binnengekomen over illegaal vuurwerk. Dat blijkt uit cijfers van Meld Misdaad Anoniem die in handen zijn van EenVandaag. "Door de vele explosies hebben mensen door dat cobra's heel gevaarlijk zijn."
Nooit eerder kreeg Meld Misdaad Anoniem dus zoveel meldingen binnen over illegaal vuurwerk als dit jaar. De anonieme tips bij de meldlijn hebben allemaal te maken met de opslag, transport en handel van bijvoorbeeld illegale cobra's, shells en mortierbommen.
Angst voor ontploffingen
Er zijn meerdere redenen waarom mensen anoniem contact opnemen over de opslag en handel van illegaal vuurwerk. Steeds vaker hebben mensen zorgen over de veiligheid in hun buurt. De angst voor ontploffingen is groot, legt woordvoerder Marc Janssen van Meld Misdaad Anoniem uit. "Melders zijn angstiger geworden. Zo wordt er vaker gesproken over 'bommen'."
Afgelopen weekend nog vond de politie in Deventer na een anonieme tip 60 kilo 'extreem gevaarlijk illegaal' vuurwerk in een flat. Het ging onder meer om lawinepijlen en dozen vol met gevaarlijke shells. Een 27-jarige man is aangehouden.
'Het is echt levensgevaarlijk'
"Dit soort vuurwerk wil je echt niet in een woonwijk hebben. Het is echt levensgevaarlijk. Een woning is geen opslagplaats voor verboden vuurwerk", zegt agent Sven Zomerhuis over de vondst in Deventer. Het is al de tweede keer dit jaar dat de politie zwaar vuurwerk in een woning in de Overijsselse stad heeft ontdekt.
Een maand geleden werd 650 kilo in een huis gevonden, afgelopen weekend was de vondst dus wat minder groot. "Maar zeker net zo gevaarlijk", waarschuwt Zomerhuis. "Want 60 kilo kan er ook toe leiden dat er een gigantische explosie plaatsvindt. We kennen de beelden inmiddels allemaal. Dit soort vuurwerk, dat is niet meer leuk. En dat moeten we ook niet meer willen."
Ogen en oren in de wijk
De politieagent is erg blij met de hulp van burgers. "Zij zijn toch zeker onze ogen en oren in de wijk. Die zijn zeer waardevol voor ons", benadrukt hij. "Dus wij willen burgers ook vooral oproepen tijdens de komende jaarwisseling, dat als zij het vermoeden van verboden zwaar vuurwerk hebben ergens in de wijk, om dat vooral te melden."
"En ik wil daarbij vermelden dat we niet zomaar bij elke melding naar binnen gaan in de woning", gaat Zomerhuis verder. "Het wordt altijd wel goed uitgezocht om te kijken of we de juiste woning hebben waar we naar binnen gaan."
'Niet meer als onschuldig gezien'
Veel melders geven aan dat ze illegaal knalvuurwerk als cobra's niet meer als onschuldig te zien, zegt Janssen. "We horen opmerkingen als: 'Het is niet meer het normale vuurwerk van vroeger.' Waar mensen dergelijk vuurwerk voorheen nog onschuldig achtten, kiezen ze er nu vaker voor om wel een melding te doen. Dat zien we ook concreet terug in de cijfers."
In totaal heeft de politie dit jaar tot nu toe 93.741 kilo aan illegaal zwaar vuurwerk en explosieven in beslag genomen, blijkt uit cijfers van de Vuurwerkbarometer van het Openbaar Ministerie. Dat is fors meer dan een jaar geleden: in 2023 ging het in totaal nog om bijna 79.000 kilo.
Impact van explosies
In heel Nederland waren er dit jaar ruim 1.100 aanslagen met explosieven. De daders gebruiken daarbij meestal illegaal knalvuurwerk in combinatie met brandbare middelen. Dieptepunt was de aanslag op een bruidsmodezaak aan de Tarwekamp in Den Haag begin deze maand. Zes onschuldige bewoners kwamen om het leven bij die explosie.
"We zien dit jaar in de media veel aandacht voor het gebruik van bijvoorbeeld cobra's bij de vele explosies", vertelt Janssen van Meld Misdaad Anoniem. "Dit soort grote incidenten met explosies, bijvoorbeeld die in Den Haag of die op een woning in Purmerend, maakten de impact van dit soort explosieven voor veel mensen heel inzichtelijk."
Forse toename meldingen
Dat is volgens de woordvoerder ook terug te zien in het aantal anonieme meldingen over illegaal vuurwerk. Dit jaar zijn dat er, met nog 2 dagen tot de jaarwisseling te gaan, dus al 540. Dat is veel meer dan de 445 meldingen die vorig jaar binnenkwamen. In 2020, het eerste coronajaar, kwamen er ook veel tips binnen bij Meld Misdaad Anoniem: in totaal 506.
"Die jaarwisseling was er een landelijk vuurwerkverbod om extra druk op de zorg en handhaving van de openbare orde te voorkomen tijdens de coronapandemie", blikt Janssen terug. "Daardoor was de handel van illegaal vuurwerk in die periode veel zichtbaarder en dat zorgde toen voor een forse stijging van het aantal meldingen."
Politie blij met hulp van burgers
De toename van het aantal anonieme meldingen laat volgens de politie zien dat de 'bewustwording rondom de risico's van verboden vuurwerk toeneemt', zegt een woordvoerder van de Eenheid Landelijke Opsporing en Interventies. "Het gaat vaak om levensgevaarlijke explosieven, die we regelmatig in grote hoeveelheden aantreffen in woonhuizen, schuurtjes, op zolders en in slaapkamers. Meestal gaat het om massa-explosief materiaal."
"Een vonk als gevolg van statische ontlading kan al genoeg zijn om dit tot ontploffing te brengen. De gevolgen zijn dan niet te overzien, niet alleen voor de eigenaars van dat vuurwerk, maar ook voor omwonenden", benadrukt de politie. "Wij kunnen ons dan ook goed voorstellen dat mensen zich hierover zorgen maken. We zijn blij dat burgers de moeite nemen om dit te melden. Wij hebben hun hulp nodig om dit levensgevaarlijke materiaal van de straat te houden."
'Hele blok de lucht in'
Meld Misdaad Anoniem krijgt overigens het hele jaar door meldingen binnen over illegaal vuurwerk. Net als over andere criminele activiteiten die kunnen leiden tot explosies, zoals de productie van harddrugs. Zo was er eind januari de zware explosie aan de Rotterdamse Schammenkamp die drie mensen het leven kostte. "Die liet op tragische wijze de risico's van drugsproductie zien", zegt Janssen over de bredere impact van dit soort incidenten.
"We zagen dat direct terug in de meldingen: mensen waren enorm geschrokken van de grote gevolgen en dat leidde tot fors meer meldingen", vertelt de woordvoerder. De schrik zit er volgens hem goed in. Janssen noemt een recente anonieme melder als voorbeeld: "Die zei: 'Je leest momenteel zoveel over explosies door cobra's en hier vlakbij ligt de hele schuur vol. En dan lopen ze ook nog met een brandend shaggie op de lip naar binnen. Als dat misgaat vliegt het hele blok de lucht in.'"
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.