Meevaller overheid: waarschijnlijk miljarden extra naar de schatkist door hoge gasprijzen

Het kabinet zoekt naar manieren om burgers te compenseren voor hun hoge energierekening. Extra gasbaten zijn in de zoektocht naar geld een meevaller voor het kabinet. "10 miljard euro aan gasbaten is een vrij realistische inschatting."

Jort Kelder opperde vrijdag in talkshow Op1 dat het kabinet dit jaar wellicht wel voor 10 miljard euro aan extra inkomsten heeft vanwege onder meer de extra gasbaten. Energiedeskundige aan de TU Delft, Aad Correljé, ziet veel onzekerheden. Maar hij denkt dat het bedrag dat Kelder noemt gezien kan worden als een raming die hout snijdt.

'Miljarden aan extra gasbaten'

Ook energie-expert Jilles van den Beukel van het Haags Centrum voor Strategische Studies (HCSS) laat via een rekensom zien dat de 10 miljard euro een realistische schatting is. "Er wordt dit jaar ongeveer 15 miljard in Nederland geproduceerd aan gas. Bij een huidige gemiddelde prijs tot nu toe dit jaar van rond de 100 euro per megawattuur, kom je dan uit op zo'n 15 miljard euro."

Hij zegt verder dat zo'n 70 procent van de gasinkomsten naar de overheid gaat. "Dus neem je driekwart van die 15 miljard euro, dan zit je op de orde van grootte van 10 miljard euro."

Meer gas gewonnen

Correljé zegt dat én de prijzen fors verhoogd zijn, maar dat er dit jaar door de energiecrisis ook meer gas wordt gewonnen. "Dat volume-effect en het prijzengeld bij elkaar leiden ertoe dat de gasbaten dit jaar in ieder geval veel hoger zijn dan geraamd."

Belangrijk is dat de overheid de gasopbrengsten vooral verhandelt op de spotmarkt, de korte termijnmarkt, zegt Correljé. "In Nederland wordt het meeste gas tegenwoordig verkocht op de spotmarkt en zijn er eigenlijk geen langetermijncontracten, dus de gasprijzen zijn bepalend voor de inkomsten van de overheid."

Financiële risico's voor het Rijk

Ook ziet Correljé dat het Rijk mogelijk nog een flinke kostenpost te wachten staat als de gasprijzen dalen. Het Rijk moet namelijk mogelijk nog energiehandelaren compenseren die de gasvoorraden verplicht moesten vullen.

"Daar heeft de overheid een garantieregeling voor ingesteld, waarbij het verschil tussen die inkoopkosten nu en de mogelijk lagere verkoopkosten in de winter gecompenseerd gaan worden voor die bedrijven."

Genoeg geld in kas

Mede door deze extra gasbaten heeft het kabinet genoeg geld om een groot deel van de mensen te compenseren voor hun hoge energierekening, zegt hoogleraar economie en overheidsfinanciën aan de Vrije Universiteit Amsterdam, Bas Jacobs.

"De overheidsfinanciën zijn niet een belemmering om compensatiebeleid te voeren, want die staan er behoorlijk goed voor."

Geen grote groepen compenseren

Hij waarschuwt het kabinet wel dat het niet verstandig is om te grote groepen te compenseren. "Je moet oppassen dat je niet zo'n groot compensatiepakket maakt, waarmee de vraag wordt aangejaagd en daardoor de inflatie weer verder stijgt. Dan krijg je een overheid die achter z'n eigen staart aanrent."

Het kabinet moet volgens hem daarom niet iedereen compenseren, maar alleen de groepen die het écht nodig hebben.