Meer stress- en burn-outklachten door coronacrisis: 'Ik houd mijn hart vast voor het najaar'

Ervaar jij nu meer werkstress dan vóór de coronacrisis? Je bent niet de enige: ruim een derde van de werkenden ervaart een hogere werkdruk dan ooit, blijkt uit onderzoek van vakbond CNV onder 2.500 werkenden.

11 procent van de ondervraagden zit op dit moment tegen een burn-out aan door de crisis. Dat merken ook de coaches van de Burn Out Poli, een praktijk voor mensen met stress- en burn-outklachten. Zij hebben het drukker dan anders en dat heeft alles te maken met de coronacrisis, bevestigt therapeut en mede-eigenaar Barbara Kok.

Alleenstaanden vaker eenzaam

De laatste tijd ziet Kok meer (jonge) singles in haar praktijk dan voor de lockdown. "Als je maandenlang niet naar je werk kunt en alleen woont, ligt vereenzaming op de loer. Eenzaamheid kan vervolgens leiden tot stress en burn-outklachten. De meeste mensen zijn sociale wezens, hebben behoefte aan de warmte van een groep."

Om vereenzaming bij thuiswerkers te verminderen, raadt de therapeut leidinggevenden aan om de werkweek gezamenlijk te starten, via beeldbellen. "En begin dan niet meteen over werk, maar pak er een kop koffie bij en bespreek hoe het weekend was. Zie het als vervanger van het bijpraatmoment bij de koffieautomaat."

Alsmaar doorgaan

Maar eenzaamheid is niet de enige veroorzaker van stress- en burn-outklachten. Zo is er een groep werkenden voor wie de lockdown de druppel is geweest. Zij liepen al langer rond met klachten. Kok hoort ook regelmatig van cliënten dat ze hun werkgever niet eerlijk durven vertellen hoe het echt met hen gaat, vanwege angst voor baanverlies. "Heel zorgelijk", vindt ze.

En er zijn thuiswerkers die eerder geen klachten hebben, maar nu hele dagen doorgaan zonder pauze te nemen. Kok: "Dan raak je op een gegeven moment uitgeput."

Uitputting bij meer dan een miljoen

Dat laatste geldt volgens het CNV-onderzoek voor meer dan een miljoen mensen. "De coronacrisis is een ongekende aanjager van stress op de werkvloer", zegt CNV-voorzitter Piet Fortuin.

Hij roept werkgevers op om prioriteit te geven aan het verlichten van de werkdruk.

Niet nieuw, wel meer

Dat veel mensen kampen met stress- en burn-outklachten, is overigens niet nieuw. Jaarlijks groeit het percentage, blijkt uit de Arbobalans van TNO die vorig jaar verscheen. In 2007 had 11,2 procent van de werkenden last van burn-outklachten, 10 jaar later ging het om 16,1 procent van de 8,6 miljoen werkenden in Nederland.

Vooral in de horeca, het onderwijs en de gezondheidszorg wordt het risico op een burn-out alsmaar groter, blijkt uit hetzelfde onderzoek.

Onderwijs en zorg

Het CNV-onderzoek dat deze week verscheen, laat zien dat juist werknemers in de zorg en het onderwijs extra stress ervaren door de coronacrisis. Van de zorgmedewerkers heeft 54 procent er last van en in het onderwijs gaat het om 59 procent. Een deel van die mensen overweegt over te stappen naar een andere sector.

Voorzitter Fortuin: "Juist deze sectoren houden Nederland overeind tijdens de crisis. Schrijnend dat uitgerekend daar de druk zo groot is. We moeten voorkomen dat mensen de zorg en het onderwijs verlaten door deze crisis. De personeelstekorten zijn nu al zo hoog en zouden hierdoor nog meer oplopen."

Zorgen over financiën en werk

Ook de uitkomsten van een online enquête van het Trimbos-instituut, onder 3.000 mensen over hun psychische gezondheid vóór en na de coronacrisis, liegen er niet om. Een derde van de ondervraagden geeft aan stress te ervaren door corona, omdat ze zich bijvoorbeeld meer zorgen maken over hun financiële situatie en werk.

Het onderzoek, dat in mei verscheen, is niet representatief voor alle Nederlanders: 83 procent van de deelnemers identificeerde zich als vrouw en er deden relatief weinig jongeren mee. "Maar", zegt Kok, "de uitkomsten illustreren wel waar we al langer voor vrezen: veel mensen hebben het psychisch zwaar door de crisis en werk speelt daarin een belangrijke rol."

Balans tussen werk en privé

Kok houdt haar hart vast voor het najaar, ze denkt dat er dan nog veel meer mensen zullen omvallen omdat het er nog niet naar uitziet dat alles na de zomer weer 'normaal' is. "Doordat we thuiswerken, is de balans tussen privé en werk zo goed als verdwenen. Ook als je vrij bent, ben je een beetje op je werk. Zie je werk dan maar eens los te laten."

Ook bij de mensen die wel gewoon naar hun werk moesten, zoals zorgmedewerkers, verwacht ze veel uitval in september. "Die sector is maanden overbelast geweest. En dan zijn er nog de ondernemers die vrezen voor faillissement."

Andere klachten

Bij intakegesprekken met nieuwe cliënten merkt Kok meer angstklachten op dan eerder. "Normaal gesproken benoemen cliënten vaak eerst waar ze lichamelijk last van hebben, bijvoorbeeld vermoeidheid, hoofd- en rugpijn. De angst en paniek blijft vaak wat meer verborgen. Nu liggen deze gevoelens meer aan de oppervlakte. Mensen voelen zich onveilig, weten niet hoe om te gaan met onzekerheid."

Het lichtpuntje is, denkt ze, dat je daarmee sneller tot de kern van de emotie en het onderliggende probleem komt.