Marieke gaf haar kinderen voor hun 18de geen alcohol: 'Er is ook geen ouder die eerst thuis een lijntje cocaïne met ze doet'

Nee zeggen of toch dat eerste drankje thuis geven? Het is een dilemma voor veel ouders. Maar niet voor Marieke de Jong. Ze keurde het af, dronk zelf niet thuis en benadrukte hoe schadelijk het is. Zowel haar dochters als experts staan achter haar methode.

Marieke de Jong liet haar drie kinderen thuis geen alcohol drinken tot hun 18de. In tegenstelling tot 56 procent van de Nederlanders, die hun kind van 16 of 17 wel een drankje laten pakken, blijkt uit onderzoek onder het EenVandaag Opiniepanel.

'Niet meegeven dat het normaal is'

De kinderen van De Jong zijn ondertussen 14, (net) 18 en 20 jaar oud. Ze benadrukt dat ze thuis nooit een echt non-alcohol regime hadden, maar dat de kinderen simpelweg geen alcohol aangeboden kregen. "Ik wil mijn kinderen niet het idee geven dat alcohol drinken normaal is", vertelt ze. "Je hoeft het niet te verbieden, maar ik leg wel uit hoe schadelijk het is en wat het doet met de maatschappij."

Ze wil haar kinderen niet in contact brengen met iets dat schadelijk is, vervolgt ze. "Als alcohol nu zou worden uitgevonden, zou het op de Opiumlijst komen. Er is ook geen ouder die zegt: we doen bij ons thuis een snuifje cocaïne, want het is beter dat je het bij ons doet dan in de club straks. Je mag alcohol op dezelfde manier bespreekbaar maken, vind ik."

Zaadje geplant

Hoe ze dat aan haar kinderen overbracht, toen die nog geen 18 waren? "Het helpt wel als je als ouder je afkeur uitspreekt en zelf het goede voorbeeld geeft. Je kan zeggen: wat je verbiedt gaan ze juist doen. Dat is voor een hoop ouders de overweging. Maar ik hoop dat ik een zaadje heb geplant en dat ze zich realiseren dat het niet normaal is."

De Jong beseft dat haar kinderen nog steeds alcohol zullen drinken. "De oudste van 20 kwam eens dronken thuis. Ik straf dan niet. Ik zeg altijd dat ze goed voor zichzelf moeten zorgen. Als bij mijn dochter het belletje rinkelt dat alcohol slecht is, heeft het denk ik al effect gehad."

'Ik kan nu goed nee zeggen'

Suus, de middelste van De Jongs kinderen, is net 18 geworden. Ze denkt dat de adviezen van haar moeder tot nu toe wel hebben geholpen. "Ik heb zeker wel eens gedronken voordat ik 18 was, maar ik ben geen gekke dingen gaan doen." Als ze over een paar jaar op zichzelf woont en student is, denkt ze wel dat alcohol er meer bij zal horen. "Maar ik denk dat ik wel controle kan houden. Ik kan nu ook goed nee zeggen tegen een drankje."

Wel ziet Suus het veel foutgaan in haar omgeving. "Je ziet sommigen wel eens heel gek doen. Ik heb vriendinnetjes, of zusjes van vriendinnetjes, die in het ziekenhuis zijn beland door alcohol."

Gevolgen op korte en lange termijn

Arts Nico van der Lely komt het in zijn werk bij de polikliniek voor Jeugd & Alcohol en eerder als arts op de kinder-intensive care veel tegen. "Dat het misgaat, komt deels ook doordat jongeren het 'dronken worden' minder voelen aankomen. Totdat het te laat is. Volwassenen gaan bijvoorbeeld eerst zwalken, zij niet."

De arts benadrukt dat je door alcohol te drinken op jonge leeftijd 10 tot 15 iq-punten kan verliezen. "Je hersenen groeien tot je 23ste door en er zijn veel gevolgen op de lange termijn. Maar ook op de korte termijn: jongens worden agressief, meisjes depressief."

Verhoging alcoholleeftijd

Dat het verhogen van de alcoholleeftijd van 16 naar 18 jaar weinig effect heeft gehad op die leeftijdscategorie, merkt Van der Lely ook. "We zien nog 1.000 kinderen van onder de 18 per jaar in het ziekenhuis terecht komen door alcoholmisbruik." Toch was het volgens hem een belangrijke stap. "Bij ouders is er meer bewustzijn gekomen, er is meer draagvlak voor verandering en 10-, 11- en 12-jarigen zien we niet meer door alcohol in het ziekenhuis terecht komen."

Daarbij merkt Van der Lely op dat er anders wordt gedronken door jongeren. "Vroeger werd er vooral bier gedronken. Nu is er meer peerpressure en zijn er meer drankspelletjes die je overal kunt kopen, waardoor kinderen meer drank met hogere promillage (alcoholpercentage, red.) gebruiken."

'Eerst een biertje thuis geven is niet goed'

Moet je kinderen dan wel of niet het eerst biertje thuis geven? Van der Lely is daar stellig over. "Het is wetenschappelijk bewezen dat kinderen iets waar 'nee' tegen is gezegd later minder gaan drinken. Elk jaar dat je later start met drinken daalt de kans dat je op latere leeftijd veel alcohol gaat gebruiken."

Ouders moeten zich volgens de arts afvragen of ze de vriend van hun kind willen zijn, of dat ze ze juist door de levensfase heen willen helpen. "Kinderen leven in de puber-paradox: ze weten dat het niet goed is, en toch doen ze het. Het is belangrijk om kinderen voor te lichten. Het is een misvatting dat het goed is om eerst een biertje thuis te geven."

Verzet door commerciële partijen

Van der Lely ziet twee belangrijke oplossingen: voorlichting op school en thuis, en minder verkooppunten. Directeur van Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid STAP Wim van Dalen zat met alcoholproducenten aan tafel om deze situatie te bespreken. Maar hij werd moedeloos van de gesprekken.

"Ze verzetten zich heel sterk en willen niet praten over maatregelen", vertelt hij. "Ze communiceren dat ze heel veel doen, maar niet de belangrijke dingen. Liberale politieke partijen willen ook geen maatregelen. Die willen zelfs een uitbreiding van verkooppunten."

Wachten op politiek

Van Dalen benadrukt dat ze het niet willen verbieden, maar wel goede informatie willen geven bij de producten. "Dat wordt ons tot nu toe onthouden", zegt hij.

Van der Lely hoopt dat de politiek toch ingrijpt, maar weet dat het door de val van het kabinet en het reces lang gaat duren. "We zijn bang door de huidige patstelling in Den Haag, want er gebeurt niks komende tijd. En we hebben door Den Haag al capaciteitsproblemen in de zorg."