Leerrecht moet duizenden kinderen weer naar school krijgen: 'Nu krijg je een vrijstelling en wensen ze je succes met je leven'

In Nederland zitten 15.000 leerplichtige kinderen thuis, terwijl ze eigenlijk wel naar school kunnen. D66 wil dit aantal terugdringen door het leerrecht in te voeren. "In de coronacrisis hebben we gezien dat thuis- en deeltijdonderwijs gewoon kan."

Scholen zijn vaak niet bereid om aanpassingen te doen, zegt D66-Kamerlid Paul van Meenen, initiatiefnemer van de leerrecht-wet. "Die zeggen dan: vraag maar een vrijstelling aan van de leerplicht, en veel succes met je leven verder."

Aangepast onderwijs

Joshua (13) is één van de 15.000 thuiszittende kinderen in Nederland. Zij hebben wel leerplicht, maar gaan om uiteenlopende redenen niet naar school. Ze hebben bijvoorbeeld autisme, raken snel overprikkeld, zijn langdurig gepest, of zijn ziek. In veel gevallen is onderwijs wel mogelijk, als er maar aanpassingen worden gedaan.

Op zijn achtste stopte de hoogbegaafde Joshua met de basisschool. "Het schoolsysteem werkte niet voor mij, leraren begrepen me niet, ik maakte zelfs ruzie met ze." Hij werd zo ongelukkig van school, dat hij op jonge leeftijd al een burn-out en een depressie kreeg.

'Zat mijn tijd te verdoen'

Toen Joshua was hersteld van zijn depressie, op zijn tiende, maakte hij de basisschool af. Hij deed groep 6, 7 en 8 in een jaar en mocht daarna naar het gymnasium. "Ik was heel hoopvol, ik had het gevoel dat dit de oplossing zou zijn, omdat ik er veel meer kon leren."

Dat bleek niet zo te zijn. "Weer werd ik niet begrepen door docenten, ik werd weer heel ongelukkig. Van school moest ik aanwezig zijn in het gebouw, maar in de klas zitten, dat ging gewoon niet. Dus zat ik daar maar op een kamertje mijn tijd te verdoen."

Onderwijs op locatie

De leerplichtwet betekent in Nederland dat ouders de plicht hebben om kinderen in te schrijven op een school en om ze, net als Joshua, naar school te sturen. Van Meenen wil die wet aanvullen, zodat kinderen ook het récht hebben op onderwijs. Scholen kunnen dan niet meer zo makkelijk verwijzen naar een vrijstelling.

"Voor de meeste kinderen werkt onderwijs op locatie, maar er is een groep die daar geen baat bij heeft. Op dit moment is de leerplichtwet heel zwart-wit: als je niet naar school komt, zit je thuis en krijg je dus geen onderwijs", zegt Van Meenen. "Terwijl we de afgelopen twee jaar geleden ontdekten dat thuisonderwijs of hybride onderwijs wel degelijk mogelijk is."

'Ik mis een klas'

Op dit moment krijgt Joshua onderwijs op afstand, via een speciale organisatie. "Daar heb je een dagstart en een dagsluiting, en daar tussenin ga je bezig met wat jij wil en hebt afgesproken", vertelt hij. "In een wekelijks coachgesprek bespreek je je doelen, die jij hebt opgesteld."

Deze organisatie is vooral gericht op wat het kind wil. "Dus eigenlijk, hoe wil jij de maatschappij in? Wil je dat met diploma's doen, of niet?"

Parttime of hybride

Toch is ook deze vorm niet ideaal. "Ik mis een klas, waarmee je een eindmusical doet, of een schoolkamp. Uiteindelijk zit ik nu de hele dag alleen op een bureaustoel." De leerrecht-wet is volgens Joshua's moeder een stap in de goede richting. "Dan hoeven we niet alleen als ouders te verzinnen hoe hij dan wel les kan krijgen. Dan moet de overheid daarbij helpen."

Paul van Meenen hoopt dat de leerrecht-wet kinderen als Joshua kan helpen: "Met parttime of hybride onderwijs kunnen veel van die 15.000 kinderen weer naar school. Ieder kind heeft recht op goed onderwijs, deze wet maakt dat mogelijk."