Leeft de Copa in Brazilië?

Rio de Janeiro, een week of twee voor de Copa zoals iedereen hier zegt. Copa, cup. Het WK. Leeft het grootste sporttoernooi ter wereld op de Olympische Spelen na?

Rijdend door de stad kun je dat niet bepaald zeggen. Veel verwijzingen naar het WK zie je niet langs de boulevards in Copacabana of Ipanema. Natuurlijk zie je geelgroene vlaggen maar die zie je altijd in Brazilië. Natuurlijk lopen er genoeg mensen in kanariegele shirtjes. Maar die lopen daar normaal ook in. Gewoon omdat mensen hier graag in voetbalshirtjes lopen. Voetbal betekent nou eenmaal veel voor dit land. Maar meer nog dan fan van het nationale team zijn de mensen hier fan van hun eigen voetbalelftal: Botafogo, Flamengo, Vasco da Gama. De competitie is hier ook in volle gang. 

Het WK roept verschillende emoties op bij verschillende delen van de samenleving. In de favela zoals in Rocinha, waar de gewone man het hoofd boven water probeert te houden, heeft men eigenlijk wel andere zaken aan het hoofd. Werk vinden of houden. Want na enkele jaren van hoogconjunctuur gaat het economisch allemaal niet meer in Brazilië. De prijzen zijn in de aanloop naar de Copa enorm gestegen terwijl de inkomsten vaak gelijk zijn gebleven. 

Ja, de mensen met bezit, een eigen huis met name, die hebben het beter gekregen, want door de komst naar Brazilië van zowel het WK als de Olympische Spelen (2016) zijn de prijzen van onroerend goed enorm toegenomen. Kostte een tweekamer-appartementje in Copacabana drie jaar geleden nog zo'n 500 euro. Nu moeten mensen er 1300 voor neertellen. En dit zie je in veel meer delen van de stad. Met grote volksverhuizingen als gevolg want mensen kunnen de huur opeens niet meer betalen en moeten hun huis uit. In zo'n sfeer is een balletje dat rolt in een peperduur stadion natuurlijk maar bijzaak. Sterker nog, zo'n investering wekt woede op. Is daar wél geld voor? 

Natuurlijk zullen ze meeleven als Brazilië aftrapt tegen Kroatië, maar een bijsmaak geeft de Copa dus ook. De slimmere Brazilianen op straat hebben het mechanisme door. Ze wijzen met cynisme naar de 'top', de regering in Brasilia. Die geeft eigenlijk geen snars om voetbal, maar gebruikt het spelletje en het toernooi wel om de bevolking rustig te houden. Als de selecao (het Braziliaanse elftal) het goed doet, zal het gemor over problemen als veiligheid en duur eten verstommen, denken de beleidsmakers. 

Maar is dat zo? Zo'n twee weken voor het WK wordt het land geteisterd door tal van stakingen. Het halve busnet ligt stil, ook zitten veel banken hier zonder geld omdat de beveiligers het werk hebben neergelegd. Scholen gaan niet open omdat veel leraren de huur niet meer kunnen betalen en het WK als een mooi moment zien om hun problemen kenbaar te maken. Zo kan de Copa dus nog wel eens behoorlijk wat problemen geven voor de Braziliaanse top. Want de grote onderlaag in dit land heeft met de komst van dit gigantische evenement een behoorlijk machtsmiddel in handen. Want wat als stadion-stewards straks naast de buchauffeurs óók thuis blijven? Evenals de metro-medewerkers, de kaartjesknippers, de politiemensen.. noem maar op. Dan loopt het hele WK in de soep. En daar is men wel degelijk bang voor hier in Brazilië. Leeft derhalve het WK in dit voetbalmaffe land? Jazeker! Maar wel op de achtergrond. 

Wout van Erven doet voor EenVandaag de komende weken verslag vanuit Rio