Laat kind met overgewicht niet alleen diëten, maar kijk ook naar de omgeving

Met sporten en diëten alleen is een kind met overgewicht er nog niet. Een nieuwe aanpak moet ervoor zorgen dat het aantal van 450 duizend kinderen in Nederland met overgewicht wordt teruggedrongen.

Care for Obesity, een programma van de Vrije Universiteit Amsterdam, heeft in samenwerking met diverse gemeenten een model ontwikkeld dat meer kijkt naar de omgeving van het kind. Er moet meer aandacht komen voor problemen in het gezin die de oorzaak kunnen zijn van het overgewicht.

Onderliggende problemen als oorzaak

Aankomende woensdag geeft staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) het startsein voor de campagne. Edgar van Mil is kinderarts bij het Jeroen Bosch-ziekenhuis. Hij werkte mee aan de nieuwe aanpak en is ervan overtuigd dat alleen adviezen geven over gezonde voeding en genoeg bewegen niet voldoende is. "We hebben echt te lang onze focus gelegd op gezond eten en genoeg bewegen. Natuurlijk is het belangrijk, want via die lijnen moet er uiteindelijk resultaat komen. Maar vaak zijn de onderliggende problemen de echte oorzaak van het overgewicht."

Makkelijk is de integrale aanpak niet, want het is volgens Van Mil wel even zoeken naar de blokkades: "Waar knelt de schoen? Zo kunnen relatieproblemen van de ouders, een scheiding of schulden het probleem zijn. Je moet niet alle problemen willen oplossen, maar je moet ze wel benoemen."

'Ik stond soms huilend te koken'

Nurten Cevik uit Zaandam kan erover meepraten. Zij werkt als onderwijsassistent op een zogenoemde 'gezonde basisschool' in Zaandam. Ze probeert ouders een gezonde leefstijl aan te leren. Nu heeft ze een gezond gewicht, maar jarenlang worstelde ze met overgewicht. Zo ook haar drie zoons. De problemen begonnen volgens Cevik toen haar man acht jaar geleden overleed aan darmkanker. "Mijn kinderen waren toen nog heel jong. Je hele wereld stort in. Ik stond er alleen voor." De kinderen voelden het verdriet van hun moeder aan, en zo werd eten een uitweg.

De hele leefsituatie van Cevik en haar kinderen veranderde. "Zij waren gewend dat het eten op normale tijden op tafel stond. En dat stort in één keer in. Na de dood van mijn man heb ik wel eens huilend gekookt voor de jongens, waarna ik het zelf niet at. Toen hadden de jongens zo iets van: mam eet niet mee, dus wij ook niet." Verdriet en eten: het hangt allemaal samen volgens Cevik. "Gezond zijn is niet alleen eten en drinken."

Stigmatisering

Een andere factor die de aanpak bemoeilijk is volgens kinderarts Van Mil het stigmatiserende karakter rondom de term 'overgewicht'. "Voor je het weet ben je, zelfs als arts, stigmatiserend bezig. Ouders voelen dat. Natuurlijk is het gewicht van hun kind hun verantwoordelijkheid, maar het voelt voor hen alsof het hun schuld is."

En dat is volgens de kinderarts niet helemaal eerlijk. "Voor de ene ouder ligt de uitdaging om hun kinderen op gezond gewicht te houden wat hoger dan bij de ander. Aanleg voor overgewicht speelt namelijk ook een rol." Desalniettemin gelooft hij in deze benadering. "Wanneer je stapje voor stapje gaat, niet focust op de kilo's: dan zie je dat het gewoon kan. Je moet je niet laten teleurstellen omdat je te hard wil gaan en resultaat wil zien."