Ko Colijn - Tarin Kowt wordt nieuwe Srebrenica?

De interventie door ambassadeur (en oud-commandant VS in Afghanistan) Eikenberry in de kwestie 'hoe-nu-verder-in-Afghanistan?' , en vooral het naar buiten komen daarvan, maakt de besluitvorming in de Situation Room van het Witte Huis op zijn zachtst gezegd verwarrend. Minister Gates is woedend over de lekken uit het Witte Huis, al was het maar omdat ze interne meningsverschillen tussen State Department en Pentagon blootleggen en suggereren dat de Amerikaanse president er na 22 uur vergaderen geen greep meer op heeft en de regering niet meer weet wat zij wil.

Door

(1) te zeggen dat Karzai niet deugt (Clinton, dinsdag jl.),

(2) te mailen dat het aantal te sturen troepen vooral niet te groot moet

zijn omdat het Afghaanse leger anders verwend raakt en de veiligheid nooit

zelf zal leren te beheersen (ambassadeur Eikenberry) en

(3) te melden dat Obama geen van de vier gepresenteerde opties goed genoeg

vindt (perschef Witte Huis, heden)

(4) idem, Obama per se wil weten hoeveel resultaat en tijd (dus exit) er

met elke aangeboden optie is gemoeid, plus

(5) het gegeven dat Groot-Brittannie al een voorschot neemt op het

Amerikaanse besluit en gezegd heeft zijn troepen in Helmand alleen nog

maar in 'retrenchment' te laten opereren (bevolkte gebieden, platteland

dus weggeven)

staat Obama nu onder zware druk om zijn 'war of necessity' te relativeren en te mikken op een zo klein mogelijke, in tijd afzienbare voorzetting van die oorlog, op een wijze waarbij de schade zoveel mogelijk beperkt blijft. In de NYT van 12 november jl. wordt zelfs gespeculeerd dat de tussenoptie (30000-35000 man sturen,nadruk op terugtrekken IN Afghanistan en bescherming van de groteresteden) door de actie van Eikenberry nog verder moet worden afgekalfd. De 'lage'optie van 10-15000 man extra zou alleen maar pappen en nathouden in de grootste steden mogelijk maken, CT-missies (counterterrorism) en een steeds grotere nadruk op trainen van het ANA. Voor McChrystal is de COIN-missie  (counterinsurgency) dan, blijkens zijn

rapport van 31 augustus, onuitvoerbaar.

Voor Nederland blijft het afwachten. Elk besluit tot wel/niet verlengen van de missie-Afganistan (cq Uruzgan) kan alleen worden genomen als die past in het plaatje-Obama, waar iedereen op wacht. Stel dat Obama besluit tot een minimumoperatie, dan zou Uruzgan wel eens geen prioriteit meer kunnen hebben in Amerikaanse ogen en terugvallen in een Enduring Freedom-behandeling. Tarin Kowt/Deh Rawod kan immers moeilijk een groot bevolkingscentrum worden genoemd. Jammer van het aardige resultaat in die kleine inktvlek. Er moeten dan wel heel bijzondere redenen voor de VS zijn om zelf permanent troepen voor Uruzgan te gaan leveren. De verwachtingen over die Amerikaanse bereidheid zijn binnen de Nederlandse legertop minimaal. Er zijn wel een aantal strategische redenen om Uruzgan te 'behouden', maar zoals de vlag er nu bij hangt zijn Amerikanen niet van zins om een Nederlands vertrek te compenseren.

Mogelijk laten de VS dan de keuze, lees : de verantwoordelijkheid, aan Nederland: als jullie het zo belangrijk vinden om de inktvlek te behouden en te koesteren, moeten jullie maar blijven. Dan dreigt wel een ander gevaar waar militairen van gruwen: dat Tarin Kowt een soort 'Srebrenica' / safe haven wordt voor bewoners uit de wijde omgeving, een uiteindelijk niet te verdedigen enclave in vijandig gebied.

Ko Colijn is een journalist en politicoloog en schrijft voor Vrij Nederland en is bijzonder hoogleraar internationale betrekkingen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij is ook actief voor Instituut Clingendael.