Discussie over aanwezigheid Kamervoorzitter Martin Bosma (PVV) bij herdenking afschaffing slavernij: 'Ik gun het hem niet om niet te komen'

Tweede Kamervoorzitter Martin Bosma van de PVV komt op 1 juli naar de Nationale Herdenking Slavernijverleden in Amsterdam. Hij zal dit jaar tijdens Keti Koti een krans leggen, tot ergernis van het stadsdeel Zuidoost. "Het doet me pijn en verdriet."

Het is traditie dat de voorzitters van de Tweede en de Eerste Kamer namens de Staten-Generaal een krans leggen bij het Nationaal Monument Slavernijverleden in het Amsterdamse Oosterpark. Maar stadsdeelcommissieleden Dylan Lennox Bakker (BIJ1) en George Owusu (DENK) riepen de gemeenteraad dinsdag in een motie op om zich uit te spreken tegen de komst van Bosma.

Meerderheid niet blij

De twee willen dat er een vervanger komt vanwege uitspraken die Bosma in het verleden deed. Een meerderheid van de stadsdeelcommissie stemde met de motie in en wil dus niet dat Bosma aanwezig die dag is. PvdA-lid binnen de stadsdeelcommissie Amsterdam Zuidoost, Ara Heuvel, stemde als enige van de PvdA-fractie tegen de motie van Bakker. "Ik gun het Martin Bosma niet om niet te komen."

Heuvel, zelf van Surinaamse afkomst, herkent het gevoel van ongemak. "Gemengde gevoelens. Aan de ene kant is het natuurlijk verschrikkelijk, want hij heeft abjecte ideeën, een raar wereldbeeld wat mij betreft." Tegelijkertijd gelooft hij dat je iemand in zijn rol voorzitter van de Tweede Kamer juist moet uitnodigen.

Belang van herdenking inzien

"Als voorzitter van de Tweede Kamer kan hij niet weigeren", legt Heuvel uit. "Hij moet straks een krans leggen bij de herdenking, iets dat hij onzinnig vindt, en dat het schade aanbrengt aan het gedachtegoed van Nederland." Hiermee doelt hij op eerdere uitspraken van de politicus die voorheen initiatieven als het Slavernijmuseum een leugenpaleis noemde.

Toch hoopt Heuvel dat Bosma, juist door het leggen van een krans, het belang van de Herdenking gaat inzien. "Tussen alle zwarte mensen in het Oosterpark die hij een bedreiging vindt voor de Nederlandse staat", zegt hij.

'Komst niet gepast'

Claudia Esajas is ook lid van de stadsdeelcommissie Amsterdam Zuidoost (D66) en stemde vóór de motie van Bij1. "De standpunten van Bosma, zijn uitspraken, houding en attitude naar mensen met andere achtergrond vind ik heel erg. En dat op de plek waar we onze voorouders moeten eren. Het doet me pijn en verdriet."

Ze vertelt wat voor waarde de herdenking voor haar heeft. "Het is een plek waar wij onze voorouders gedenken, waar wij stilstaan bij wat er is gebeurd. Die pijn, die dragen wij met ons mee. Op deze plek, één keer per jaar, staan we daarbij stil. Dan vind ik zijn komst niet gepast."

'Als het kon had hij geweigerd'

Hoewel Bosma vanuit zijn rol als Kamervoorzitter zal verschijnen, zitten de uitspraken uit het verleden Esajas nog dwars. "Er is niet eerder een voorzitter geweest met dergelijke ideeën. Dus hij zou al vanuit persoonlijke integriteit moeten zeggen: hier werk ik niet aan mee", zegt ze. "Ik ben vertegenwoordiger van Zuidoost, en hij heeft een groot deel van de inwoners van dit stadsdeel gekwetst. Dan kan ik hier niet voor staan."

Maar volgens Heuvel moet Bosma juist worden omarmd. "Het is pijnlijk dat iemand met zulke ideeën in het Oosterpark straks een krans komt leggen. Maar tegelijkertijd vind ik ook dat je die kans niet moet ontnemen. Want als hij zelf op persoonlijke titel de kans had of uitgenodigd werd, dan had hij absoluut geweigerd. Dan vind ik het prachtig, dat hij tussen al die verschillende culturen een krans moet leggen."

Geen politiek

Of de motie - die door zes van de tien commissieleden wordt gesteund - daadwerkelijk de komst van Bosma beïnvloedt, is nog maar de vraag. De GroenLinks-fractie van de stadsdeelcommissie stemde bijvoorbeeld niet met de motie in. En ook de burgemeester van Amsterdam, Femke Halsema, benadrukt de de rol van Bosma als Tweede Kamervoorzitter.

"In een tijd van grote maatschappelijke onrust moeten democratische rituelen en tradities, die verzoenend zijn en mensen bij elkaar brengen, in ere worden gehouden. Het is van groot belang dat het hoogste orgaan van ons land, het parlement, vertegenwoordigd is. Je moet dat niet politiek maken. Dit keer is het deze voorzitter van de Kamer, de volgende keer is het een andere voorzitter", zegt Halsema.

Slavernij-instituut

De organisatie achter de herdenking op 1 juli, het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee), nodigt de voorzitters uit. Zij geven dan ook aan de komst van Bosma niet in de weg te gaan staan. Linda Nooitmeer, de voorzitter bestuur NiNsee vertelt in een persbericht dat ze volgens het 'gerespecteerde protocol' willen houden om 'democratisch gekozen bestuurders eenduidig te faciliteren'. Dit geldt dus ook voor Bosma.

"In die zin is de aanwezigheid van juist de heer Bosma bij de herdenking op 1 juli dé gelegenheid om onderdeel te zijn van dat bezinnings- en bewustwordingsmoment. De recente geschiedenis heeft inmiddels aangetoond waar een nieuw verkregen bewustzijn toe kan leiden." Heuvel snap het besluit van NiNsee. "Er is altijd gekozen voor de Voorzitter van de Tweede Kamer en en zeker als het NiNsee ervoor kiest, dan sta ik daar ook achter."