Kamerleden kritisch op plannen minister Jetten om overbelasting stroomnet te voorkomen: 'Overheid mag niet bepalen wanneer ik mijn auto oplaad'

Lampen die knipperen, de wasmachine die het niet doet of een complete woonwijk zonder stroom. Het kan allemaal gebeuren omdat ons stroomnet overvol is. Minister Jetten kondigde maatregelen aan om dit te voorkomen, maar daar is de Kamer het niet mee eens.

De verduurzaming van bedrijven en huishoudens heeft grote gevolgen voor het elektriciteitsnet. De grenzen komen in zicht, niet alleen bedrijven maar ook huishoudens krijgen te maken met de zogenoemde netcongestie. Dat betekent dat er op sommige momenten te veel stroom het net op komt, dat er op andere momenten meer stroom wordt gevraagd dan er is of dat er teveel stroom wordt gebruikt waardoor kabels te heet worden.

Drie oplossingen gepresenteerd

Als er geen actie wordt ondernomen, kunnen deze problemen over zo'n 6 jaar grote gevolgen hebben voor zo'n 1,5 miljoen huishoudens. Bijvoorbeeld knipperende lampen, apparatuur die niet werkt of stroomstoringen. Om dat te voorkomen werd begin deze week de actieagenda Netcongestie Laagspanningsnetten gepresenteerd.

Daarin staan een drietal oplossingen. Zo moet het net verzwaard worden, moeten we het stroomnet slimmer gaan gebruiken en 'energieslurpers' zoals warmtepompen, laadpalen en airco's op sommige momenten geen of iets minder vermogen geven.

Verzet in de Tweede Kamer

Die laatste maatregel stuit bij Kamerleden op verzet. "Ik vind het slechte voorstellen in alle eerlijkheid", zegt VVD-kamerlid Silvio Erkens. "Wij gaan als VVD er ook niet mee instemmen. Je vraagt mensen jarenlang om mee te doen aan de energietransitie. Dan doe je dat en dan word je gestraft met hogere tarieven of het feit dat het kabinet de warmtepomp in de winter wil gaan uitzetten."

Volgens Erkens moeten we juist kijken naar positieve prikkels: "Je kunt natuurlijk ook mensen belonen die het wasje doen op het moment dat het stroomnet wel ruimte heeft."

'Moet vrijwillig zijn'

Henk Vermeer, Kamerlid voor de BBB, noemt het de wereld op zijn kop. "Eerst gaan we de mensen bang maken. Dan gaan we zeggen dat ze moeten investeren. En dan gaan de overheid en de energiebeheerders zeggen dat wij als burgers het probleem zijn. Iedereen wist dat als je zonnepanelen aansluit dat je dan 's zomers overdag heel veel stroom hebt. En dan ga je niet ook nog extra zonneparken aanleggen en windparken, terwijl je nu al weet dat het netwerk het helemaal niet aankan."

Apparaten op afstand beïnvloeden kan volgens de BBB, mits het op vrijwillige basis is. "Want het kan niet zo zijn dat de overheid of een energieleverancier bepaalt of ik wel of niet mijn auto op kan laden en wel of niet op familiebezoek kan of waar dan ook heen of naar mijn werk omdat zij bepalen wanneer mijn laadpaal aan of uit staat."

Groen gas

Moeten we niet de rem intrappen en even pas op de plaats maken tot het stroomnet de transitie aankan? Volgens GroenLinks/PvdA moeten we niet afremmen, maar juist het gas indrukken. "We hadden natuurlijk al veel eerder echt stevig moeten investeren in dat net en de regie moeten voeren om te zorgen dat het echt klaar is voor de hele energietransitie die we nu uitrollen. Maar ik denk dat het ook belangrijk is om je te realiseren dat we met slimmer omgaan met het net een hele hoop capaciteit kunnen vrijspelen, die we nu niet hebben."

Ook Erkens (VVD) vindt stoppen geen optie. "We moeten de andere keuzes gaan maken. Dus we hebben de laatste jaren als Nederland heel erg ingezet op de uitrol van zonneparken en we hebben een aantal andere onderwerpen verwaarloosd. Groen gas kan ook gebruikt worden om woningen te verwarmen. Denk bijvoorbeeld aan een buurtbatterij waarmee op het moment dat het stroomnet vol zit de buurtbatterij kan helpen met het niet belasten van het stroomnet en dat de mensen in de woning er zelf geen last van hebben."

'Ik ga niet aan de knoppen zitten'

Demissionair minister van Energie en Klimaat Rob Jetten probeert de Kamerleden gerust te stellen. "Ik ga niet vanuit een of andere centrale post bij mensen thuis de warme douche uitdraaien of aan de knoppen van de verwarming zitten. Dat is absoluut niet aan de orde en dat zou ook een beetje raar zijn."

Netbeheerders investeren, volgens Jetten, de komende jaren vele miljarden in het uitbouwen van het stroomnet. "Maar in de tussentijd zal er sprake zijn van krapte en om te voorkomen dat het net dan zou kunnen uitvallen over een paar jaar moeten we dus ook kijken hoe kunnen we het slimmer benutten om ervoor te zorgen dat iedereen ook echt gebruik kan blijven maken."

Slimme oplossingen

Het is een probleem dat we volgens Jetten met zijn allen moeten oplossen. "Mensen die de auto snel moeten opladen, die kunnen hem snel opladen. Maar als je toch al weet: 'hij staat de hele nacht aan de laadpaal'. Dat we het laden van die auto dan ook een beetje stapje voor stapje doen, zodat ook de rest van de straat dan gewoon geen problemen met het stroomnet krijgt."

"Uiteindelijk gaat het om slimme oplossingen waar we de komende tijd met de netbeheerders, maar ook met de bedrijven die de laadpalen plaatsen, naar willen kijken. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we het stroomnet slimmer benutten. Dat het niet overbelast raakt zonder dat mensen er last van hebben of minder kunnen doen dan ze zouden willen."

'Allemaal steentje bijdragen'

Het overvolle stroomnet opwaarderen is een van grootste opgaves waar we in het land voor staan, zegt Jetten. "Als we 10 jaar geleden hadden geweten dat het nu zo hard zou gaan, hadden we misschien toen al meer geïnvesteerd in het elektriciteitsnet. Nu doen we dat volop."

"Het gaat echt om 8 miljard euro per jaar. Maar we zullen ook slimmer met ons net moeten omgaan. En daar kunnen we allemaal een steentje aan bijdragen."