ADHD, autisme of een depressie: 3 op de 10 (29 procent) jongeren hoeven geen diagnose door een dokter om vast te stellen dat ze een stoornis hebben. "Ik voldoe aan alle indicaties. Ik hoef geen officieel label en medicatie."
EenVandaag deed onderzoek onder zo'n 1.500 jongeren. Volgens orthopedagoog Carine Kielstra is het 'een gevaarlijke ontwikkeling' dat jongeren zelf met diagnoses aan de slag gaan: "Mensen raken ervan overtuigd dat er iets mis met ze is. Vervolgens doen ze niks meer om beter te worden in de dingen die ze moeilijk vinden."
Social media als bron
Op social mediaplatforms als TikTok vinden video's over psychische aandoeningen een steeds groter en vaak jong publiek. De makers van die video's, soms met veel volgers, hebben het bijvoorbeeld over 'de vijf kenmerken van ADHD'. Herken je je in die kenmerken? Dan heb je volgens de maker ADHD. Ruim 4 op de 10 jongeren geven aan dit soort video's tegen te komen.
1 op de 7 vindt social media een goede bron voor informatie over psychische stoornissen. "Het is dubbel, maar ik vind wel dat het slechte ervan veel te veel wordt vergroot. Ik ben er mede door social media achtergekomen dat ik autisme heb. Het was niet mijn bron, maar een eerste stap", vertelt een deelnemer.
'Laat me zien dat ik niet alleen ben'
Verder geven mensen aan dat het vinden van lotgenoten via social media belangrijk is voor hun mentale gezondheid: "Ik volg voornamelijk ervaringsdeskundigen. Hierbij krijg ik echte info over mentale gezondheid. Dit is fijn en laat me zien dat ik niet alleen ben", vertelt iemand.
Maar er worden ook kanttekeningen geplaatst. Zo geeft een deelnemer aan: "Ik vind het schadelijk en één van de redenen dat wachtlijsten zo vollopen. Iederéén verdient hulp. Maar dat kunnen heel vaak ook gewoon een kop thee drinken met een vriend(in), een dekentje en een Netflix-serie zijn."
Stoornis aanpraten
Een ruime meerderheid (65 procent) vindt dat mensen zich op social media een stoornis laten aanpraten. "Mensen met bepaalde symptomen denken door social media al snel dat ze behoefte hebben aan het label van een stoornis. Vaak is het echter beter om na te denken of die symptomen echt erg zijn", zegt een panellid.
Ook orthopedagoog Kielstra wordt boos van de video's die op social media voorbij komen. "Je verliest hierdoor zelfvertrouwen, want je denkt dat er iets mis met je is. Mensen realiseren zich niet dat dingen als stress en vermoeidheid ook de oorzaak kunnen zijn van symptomen die je ervaart."
Over dit onderzoek
3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, stuurt ongeveer een keer per maand een vragenlijst aan leden tussen de 16 en 34 jaar. Dit onderzoek is van 30 september tot 7 oktober gedaan in samenwerking met 3FM HUMAN en Stichting MIND.
Er deden in totaal 1.495 mensen tussen de 16 en 34 jaar mee. De resultaten zijn na weging representatief voor vijf variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, stemgedrag en spreiding over het land.
Verschil tussen mannen en vrouwen
Jonge mannen stellen andere stoornissen bij zichzelf vast dan jonge vrouwen. Mannen denken bijvoorbeeld vaker dat ze autisme hebben (17 procent) dan vrouwen (4 procent).
"Ik vermoedde al jaren dat ik autisme heb", vertelt een jonge man in het onderzoek. "De afgelopen 2 jaar met mijn stressvolle baan zijn er wat meer kenmerken uit gesprongen en zijn er wat kwartjes gevallen, waardoor ik het nu zeker weet."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.