Is veroordeling van Poetin dichterbij, nu voormalig Wagner-officier bij Strafhof wil getuigen? 'Hij zal zich niet laten arresteren'

Het Internationaal Strafhof krijgt er mogelijk belangrijk bewijs bij tegen Rusland, nu een oud-officier van Wagner is aangekomen in Nederland en daar een verklaring wil afleggen. Maar hoe effectief is het Strafhof? "Het is een moeizaam proces."

Gisteren maakte EenVandaag bekend dat voormalig Wagner-officier Igor Salikov is aangekomen in Nederland. Hij werkte naar eigen zeggen zo'n 25 jaar als militair, eerst in het Russische leger en later voor de Wagnergroep, en zou meerdere oorlogsmisdaden hebben gezien.

Kindontvoeringen in Oekraïne

Ook zou Salikov getuige zijn geweest van kindontvoeringen in Oekraïne door de Russen en zou hij meer achtergrondinformatie hebben over de ramp met vlucht MH17. Het meest interessante dat Salikov naar eigen zeggen te bieden heeft aan het Strafhof is de werkwijze van de commandostructuur.

Eerder dit jaar vaardigde het Internationale Strafhof in Den Haag een arrestatiebevel uit tegen Vladimir Poetin wegens de kindontvoeringen. De vraag is of met de komst van Salikov naar Nederland de veroordeling van de Russische president een stap dichterbij is.

'Kan van grote waarde zijn'

Hoogleraar internationaal recht aan de Rijksuniversiteit Marcel Brus denkt dat de informatie die Salikov zegt te hebben van grote waarde kan zijn voor de aanklager van het Strafhof.

"Om te kunnen bepalen of er een zaak tegen Poetin of een van zijn ondergeschikten gestart kan worden", legt Brus uit.

'Veroordeling Poetin heel ver weg'

Voor de kindontvoeringen is al een zaak gestart. Daarvan denkt de aanklager dat er genoeg bewijs is, maar voor veel andere misdrijven nog niet. "Elke misdaad moet je koppelen aan degene die daar verantwoordelijk voor is en daar heb je heel veel informatie voor nodig", vertelt Brus.

Ondanks de nieuwe informatie die het Strafhof krijgt, is de veroordeling van Poetin nog heel ver weg, zegt de hoogleraar. "Laten we daar geen doekjes om winden. Hij zal zich niet laten arresteren en naar het Strafhof laten brengen. En het Strafhof kan een persoon alleen zelf beoordelen en veroordelen als die persoon aanwezig is in de rechtbank."

Regels voor oorlogsvoering

De Russische president op die manier te pakken krijgen, zal niet zomaar gebeuren. "Hij is staatshoofd, hij heeft immuniteiten. En hij zal ook niet snel naar het buitenland reizen als er ook maar een hele kleine kans is om gearresteerd te worden."

Maar wat kan het Strafhof dan wél doen? "Het Strafhof is ontzettend belangrijk om de regels die de landen met elkaar hebben afgesproken over oorlog en oorlogsvoering concreet te maken. En ze geven ook een dreiging aan, aan mensen die oorlogsmisdrijven plegen, dat ze ooit vervolgd kunnen worden."

Berechten op nationaal niveau

Daarnaast heeft het Strafhof nog een belangrijke functie, zegt Brus. "Want door het Internationaal Strafhof kunnen misdadigers ook op nationaal niveau berecht worden. Denk aan de MH17-verdachten, die konden in Nederland terechtstaan."

"De regels die op het Internationaal Strafhof van toepassing zijn, zijn dat ook op nationaal niveau", legt hij uit. "En zo worden er nu ook in Duitsland allerlei rechtszaken voorbereid en uitgevoerd die gebaseerd zijn op dat Internationaal Strafhof.

'Heel lastig proces'

Het Strafhof is daarnaast ook symbolisch, benadrukt de hoogleraar. "Dat er grenzen zijn voor landen over wat ze mogen", zegt hij. "Voor de hele ontwikkeling van het recht en de inhoud van het recht, is het heel belangrijk dat het Strafhof er is. Zo weet je in de toekomst ook: dit mag wel, dit mag niet."

Tot nu toe zijn er maar een paar veroordelingen geweest door het Strafhof. "Het is een moeizaam proces. Het is heel moeilijk om bewijs bij elkaar te krijgen, je moet echt sluitend bewijs hebben, getuigen in de rechtszaal hebben, getuigenverklaringen hebben. Het is heel lastig om het wereldwijd te realiseren, maar het kan allemaal wel."