Ineens ben je Tweede Kamerlid: 'Na je eerste termijn leer je het pas echt'

Woensdag worden ruim 60 nieuwe Tweede Kamerleden beëdigd. Zij nemen de plek in van mensen die afzwaaien. Een frisse wind door de Kamer, maar er verdwijnt dus ook veel ervaring en kennis uit de Kamer.

Het duurt vaak jaren voordat nieuwe Kamerleden het parlementaire werk een beetje in de vingers hebben. SP-Kamerlid Ronald van Raak is er na 18 jaar nog tot en met woensdag en weet hoe lang het kan duren. Hij kwam in 2006 in de Kamer en zat eerder al in de Eerste Kamer. "Ik maak een beetje zorgen over de nieuwe Kamer", zegt hij over het grote aantal nieuwkomers.

Debat Ollongren

Het is zeer waarschijnlijk dat er een debat komt naar aanleiding van de notities van verkenner Kajsa Ollongren. Notities die vertrouwelijk moeten blijven en waarvan niet duidelijk is wie ze aan haar heeft gegeven, werden gisteren gefotografeerd toen ze op weg naar huis was. Dat debat wordt dus waarschijnlijk gevoerd met driekwart aan nieuwe Kamerleden.

Van Raaks handen jeuken om in debat te gaan over de aantekeningen van Ollongren, maar dat gaat dus niet gebeuren omdat hij weggaat. "Ze is echt haar boekje te buiten gegaan. Ze is een demissionair minister en kan weggestuurd worden. Tijdens het debat moet echt duidelijk worden waar al die aantekeningen vandaan kwamen", zegt hij. Hij hoopt dat nieuwe Kamerleden dat boven tafel krijgen.

Partijen met 1 zetel

Er zijn straks 3 partijen in de Kamer met maar één lid: BBB, 50Plus en Bij1. Dus de vele dossiers die een partij moet bijhouden, kunnen niet verdeeld worden over meerdere Kamerleden, maar komen neer op de schouders van één persoon.

Eenmansfracties hebben het moeilijk, maar ook nieuwe partijen moeten goed uitkijken, vindt Van Raak. "Dat er nieuwe fracties zijn is heel goed, vooral voor de afspiegeling van de samenleving. Maar zij zijn ook bezig met zich te presenteren om een podium te krijgen voor hun achterban. Maar dat echt graven en ergens je tanden in zetten, dat zullen zij ook echt moeten doen en daar maak ik mij wel zorgen over", zegt Van Raak.

Graven, graven, graven

Zo zijn er de komende vier jaar in ieder geval twee parlementaire enquetes, over het Groninger gas en de toeslagenaffaire, en waarschijnlijk komt er nog eentje over de aanpak van de coronacrisis bij. Daar zijn dus verschillende Kamerleden heel veel tijd aan kwijt.

"Het is vak dat je alleen leert in de praktijk. Je wordt meteen in het diepe gegooid en daar zul je moeten leren zwemmen. Dat is ook niet erg. Maar het zijn er wel veel, zo'n 65", zegt Van Raak. "En drie van de vier grote partijen gaan waarschijnlijk de coalitie vormen, dus wie hou je nog over om echt te gaan graven? De 'Omtzigts' en de 'Leijtens' van de Kamer. Soms ben ik wel eens 10 jaar lang bezig geweest met een referendum, een onderzoek, met klokkenluiders of top-inkomens.

Risico's nieuwe Kamerleden

Het is niet nieuw dat Van Raak hoopt dat Kamerleden zich veel meer in dossiers gaan vastbijten. Hij vindt dat de taak van een Kamerlid is om datgene boven tafel te krijgen, dat de regering je niet wil geven en dat je onderzoek moet doen. "Ik hoop dat nieuwe Kamerleden meteen hun tanden zullen laten zien."

Toch gaat het even duren voordat de nieuwe Kamerleden met alles uit de voeten kunnen, denkt Van Raak. "De eerste 4 jaar zijn leerjaren en in de 4 jaar daarna leer je het pas echt. Maar misschien ben ik geen snelle leerling."

De media

Als tip geeft Van Raak mee om de media echt te blijven zien als middel. "Dat moet je niet vereenzelvigen met jezelf die op die zetel zit. Een grote valkuil is dat mensen gaan denken: de media is geïnteresseerd in mij als persoon, omdat ik zoveel aandacht krijgt. Maar dat is niet zo, ze kunnen ook hard zijn. Je moet de media gebruiken voor je werk."

Van Raak gaat verder als hoogleraar in de filosofie in Rotterdam en gaat zich bezig houden met Erasmiaanse waarden.