'Ik hoopte dat Joes een voorbeeld zou zijn': vader teleurgesteld dat zinloos geweld 25 jaar na dood van zijn zoon nog steeds veel voorkomt

Sinds zoon Joes 25 jaar geleden door uitgaansgeweld om het leven kwam, spreekt Jan Kloppenburg jongeren en ouders aan op hun verantwoordelijkheid. Drink niet te veel, is zijn boodschap. En vooral: breng je kinderen normen en waarden bij.

Twintiger Joes Kloppenburg en twee vrienden haalden in de nacht van 17 augustus 1996 een frietje in de Amsterdamse Voetboogsteeg, toen ze op een vechtpartij stuitten.

Fatale klap

Vijf beschonken mannen molesteerden twee jonge studenten. "Ik ken Joes, het wordt hem te gortig, hij stapt ertussen en roept 'kappen nou!'", zegt vader Jan.

Vervolgens stortten de mannen zich op Joes. Hij probeerde nog een snackbar in te vluchten, maar die sloot snel de deuren. En dan, ineengezakt op een stenen trapje, kreeg hij de fatale klap.

'Grond zakt onder je voeten vandaan'

Het is een moment dat Jan nooit zal vergeten: om 6 uur in de ochtend ging de deurbel. Toen hij opendeed stonden er twee mannen in politieuniform in de deuropening. "Als ze je dan vragen, 'zijn jullie de ouders van Joes Kloppenburg?' dan zakt de grond onder je voeten vandaan."

Joes lag in coma en heeft nog 2 dagen geleefd in het ziekenhuis. "In dat opgeschroefde ziekenhuisbed lag een warm lichaam, maar Joes was niet meer bij de levenden. Ik zal nooit kunnen beschrijven hoe raar en onwerkelijk dat voelde."

'Iedere klap is er een te veel'

Je kunt de zaak van Joes Kloppenburg een kantelpunt noemen, zegt criminoloog Jan Dirk de Jong. Zeker als er niet veel later nog een slachtoffer valt in het uitgaanscircuit, Meindert Tjoelker. "Toen is het begrip 'zinloos geweld' ontstaan. De tolerantiegrens voor dit soort geweld was bereikt."

Er kwamen herdenkingen en de media besteedden er veel aandacht aan. "We hebben toen gezegd: 'iedere klap is er een te veel', waar dat vroeger toch meer acceptabel was in bepaalde kringen."

'Zo teleurstellend'

Maar heeft die aandacht geleid tot minder uitgaansgeweld? Politiecijfers zijn er niet, maar er zijn nog geregeld incidenten. Uitgaansgeweld is van alle tijden. Zo werd 2 jaar geleden Lucas de Ruwe om niets doodgeslagen in het Utrechtse uitgaansleven. En deze zomer is er veel media-aandacht voor de fatale mishandeling op Mallorca en het uitgaansgeweld in Zeeuwse badplaatsen.

Kloppenburg: "Dat is zo teleurstellend. Ik hoopte dat Joes een voorbeeld voor mensen zou zijn, dat dit niet de bedoeling is. Maar ik ben realistisch en weet dat het lang niet altijd zo werkt."

Ikke, ikke, ikke

De inmiddels 83-jarige Jan Kloppenburg sprak jarenlang met kinderen op middelbare scholen. Hij vertelde ze over Joes en waarschuwde voor de gevaren van alcohol, drugs en groepsdruk. Maar nu richt hij zich vooral tot ouders.

"Door individualisering en ontkerkelijking zijn we vooral bezig met onze eigen behoeften en is er minder gemeenschapszin. Waar je vroeger in de kerk nog normen en waarden meekreeg, is het nu ikke, ikke, ikke en de rest kan stikken", zegt Kloppenburg.

'Ouders medeverantwoordelijk'

Er ligt volgens hem een grote verantwoordelijkheid bij de ouders. Zij moeten hun kinderen meer algemene normen en waarden bijbrengen, vindt hij. Hen vertellen dat je sommige dingen gewoon niet doet.

"Ouders moeten zich meer realiseren dat ze medeverantwoordelijk zijn voor het gedrag van hun nakomelingen. Zij moeten ter verantwoording worden geroepen als hun kind ernstige daden pleegt."

'Overheid veel te laks'

Kloppenburg is teleurgesteld in de houding van de overheid. Bezuinigingen op jongerenwerk en jeugdhulp hebben de corrigerende hand van jongerenwerkers sterk verminderd.

Daarnaast wordt er volgens hem te weinig gecontroleerd op doorschenken in de horeca. "De mensen die schenken zijn partij in dit probleem. Het ontbreekt hen aan verantwoordelijkheidsgevoel, want omzet stinkt niet. Pak dat aan met betere controles en zwaardere boetes."

Tijd heelt niet alle wonden

Hij zou liegen als hij zou zeggen dat hij nog iedere dag aan Joes denkt. Maar toch, het is een wond die nooit heelt. "Soms denk ik weleens 'hoe zou Joes nu zijn geweest?' Daarmee worden wij geconfronteerd door zijn vrienden en vriendinnen, die allemaal gezinnen en kinderen hebben, dat is ons allemaal afgepakt."

"Mijn vrouw en ik hebben een enorm potje zitten janken toen wij zagen dat Maxima en Willem Alexander gingen trouwen. Dat zullen wij niet meemaken met Joes."

Dubbele gevoelens

Kloppenburg verloor met Joes, zijn enige zoon, de stamhouder van de familie. Zijn drie dochters hadden dubbel verdriet, vertelt hij. "Zij hadden hun eigen verdriet over het verlies van hun broer én kregen ook nog te maken met het verdriet van hun ouders."

Toch is er ook een troostende gedachte. Geheel in de geest van Joes besloot de familie destijds zijn lichaam beschikbaar te stellen voor orgaandonatie. Vijf personen hebben daar baat bij gehad. Wie het zijn, weet de familie niet, want dat mag niet bekend worden gemaakt. "Ergens loopt er een persoon rond met het hart van Joes en dat is heftig, maar ook troostend. Ons leven zit vol met dubbele gevoelens."