Horen we (eindelijk) hoe het nieuwe kabinet eruit gaat zien? Vijf vragen aan politiek commentator Joost Vullings

Zit een doorbraak in de kabinetsformatie er nu echt aan te komen? Als het aan informateur Johan Remkes ligt, worden er vandaag conclusies getrokken over welke partijen met elkaar gaan onderhandelen. Vijf vragen aan politiek commentator Joost Vullings.

1. Waar verwacht je dat Remkes vandaag mee komt?

"Het is D-day vandaag. Er worden nu conclusies getrokken over welke partijen met elkaar gaan onderhandelen, want volgens Remkes heeft het lang genoeg geduurd." Hij wil met negen partijen verder praten: VVD, D66, CDA, PvdA, GroenLinks, ChristenUnie, Volt, SGP en Fractie Den Haan. "Het is de vraag of Remkes de partijen na vandaag nog 'verder laat bakkeleien' of dat hij ze voor het blok zet. Hij kan ook zeggen: volgende week beginnen de onderhandelingen en als je dan niet op komt dagen, heb je pech."

"De drie partijen VVD, D66 en CDA hebben ook wel door dat het speelkwartier over is. Bovendien zien ze het oude kabinet steeds meer uit elkaar vallen. De urgentie wordt door hen dus wel gevoeld, maar het gaat niet van harte."

2. Hoe groot is de kans dat de huidige coalitie doorgaat?

"Remkes heeft laten weten dat er in ieder geval niet opnieuw wordt gekeken naar de varianten die besproken zijn bij zijn voorganger Mariëtte Hamer."

"Dat ging om het voortzetten van de huidige coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie. Ook is er gekeken naar een coalitie van VVD, D66, CDA, PvdA en GroenLinks. Die opties zijn van tafel. Remkes zei: 'Daar wil ik niet meer aan beginnen'."

3. Is er nog kans op een minderheidskabinet?

Remkes ziet momenteel geen mogelijkheden om een 'traditionele minderheidscoalitie te vormen, zo schreef hij gisteren in een brief over de voortgang van de formatie. "De keuze voor een minderheidskabinet is op sterven na dood. D66 wil niet met het CDA en dan blijven er maar twee partijen over; dat wordt als veel te riskant gezien. Het maakt bewindspersonen namelijk kwetsbaar, want je hoeft niet altijd op steun van de andere partijen te rekenen."

"Met de ervaringen van de afgelopen weken zou het ook met drie partijen in een minderheidskabinet een hachelijke onderneming worden. Denk hierbij aan de begrotingen, Algemene Beschouwingen en het sneuvelen van twee bewindspersonen."

4. Wat kunnen we dan wel verwachten?

"Ja, dat is de vraag: wat dan wel? Een alternatief is een coalitie van zes partijen. Maar dan kun je je afvragen hoe stabiel dat is, want er zijn ook twijfels over een teveel aan partijen. Toch is deze variant nog niet nader onderzocht, dus formeel staat die nog open."

"Er kan ook gekeken naar andere creatieve oplossingen zoals het vormen van een beperkt regeerakkoord of de keuze voor een extraparlementair kabinet." Hierbij vormt niet een regeerakkoord, maar een regeringsprogramma de basis. "Dit hoeft bovendien niet in de traditionele vorm. Je kunt de ministers een regeringsprogramma laten maken zodat fracties onafhankelijker kunnen opereren. Voor veel kiezers wordt het dan wel heel verwarrend. Je hebt dan namelijk liberaal, christelijk en links door elkaar; het wordt dan al heel snel een onherkenbare brij voor kiezers met het risico dat de middenpartij veel verantwoordelijkheid neemt."

5. Willen ChristenUnie, PvdA en GroenLinks nog wel meedoen?

"Je hebt nu drie partijen waar al afscheid van was genomen: GroenLinks, PvdA en ChristenUnie. Maar nu minderheidsvarianten niet lukken, wordt daar toch weer naar gekeken."

"Maar die partijen zeggen nu wel: 'Als wij weer worden gevraagd, moet er wel commitment zijn'. Dus stel dat er nu met zes partijen wordt gepraat, dan mag er niet eentje afvallen, dan moet het serieus zijn. Je laat je tenslotte niet nóg een keer afwijzen door dezelfde minnaar."