'Hoe zorgen we voor een veilige wereld?': oud-commandant Mart de Kruif vindt oorlog vergeten thema bij verkiezingen

Bestaanszekerheid, werk, milieu en zorg. Zomaar wat thema's die voorbij komen de afgelopen weken in de campagnetijd. Eén groot thema schittert van afwezigheid: oorlog. Tot ergernis van generaal buiten dienst Mart de Kruif.

Oud-commandant der Landstrijdkrachten Mart de Kruif verbaast zich al langer over de grote afwezigheid van het thema 'oorlog' in deze campagne. En dan met name de oorlog in Oekraïne. "Het lijkt wel alsof we het als een incident zien", zegt De Kruif in zijn podcast Veldheren, die hij maakt met generaal buiten dienst Peter van Uhm.

'Niks raakt zó aan bestaanszekerheid'

Eén van grote thema's deze verkiezingen is bestaanszekerheid. Maar volgens De Kruif is er bijna niks meer dat méér aan dat thema raakt dan deze oorlog op het Europese continent.

"Het fundament onder bestaanszekerheid is vrede, vrijheid en veiligheid. Dat is niet vanzelfsprekend en gaat verder dan bijvoorbeeld de premie van ziektekosten -wat ook belangrijk is- maar dit thema gaat ons en ons beleid de komende jaren echt beïnvloeden."

'We krijgen mindere jaren'

De Kruif noemt 'alleen al de wederopbouw' als voorbeeld. "Dat gaan we krijgen in Oekraïne, maar ook in het Midden-Oosten. En ook de wederopbouw van onze krijgsmacht: je weet dat al die zaken geld gaan kosten. Politici moeten zeggen: misschien krijgen we wel mindere jaren met elkaar, maar dit moeten we betalen voor onze veiligheid."

De Kruif vreest teleurstelling bij kiezers: "Als ze dat niet eerlijk zeggen, krijgen we weer teleurgestelde kiezers die zien dat beloftes niet zijn nagekomen." Dat Oekraïne de oorlog wint is "cruciaal voor de veiligheid van onze kinderen en kleinkinderen", zegt De Kruif. "Als Oekraïne niet wint komt Poetin echt op onze grenzen te staan."

De invloed van de oorlog op het leven nu

De oorlog in Oekraïne had vanaf het begin direct invloed op ons leven. Zo merkten we flinke prijsstijgingen, onder meer van de energierekening. "Ik denk dat we op dit moment de gevolgen wat minder direct merken, behalve dat we nog steeds te maken hebben met naweeën van inflatie- die zijn nog fors", zegt financieel-expert van de Telegraaf Martin Visser.

"De meeste economische gevolgen zijn nu vooral zichtbaar in onzekerheid", vervolgt Visser. "Er is zoveel aan de hand in de wereld- niet alleen in Oekraïne- en dat maakt ondernemers terughoudender om te investeren. Dat merken we in groei- de economie is gekrompen en dat gaat ervoor zorgen dat de werkloosheid iets gaat oplopen."

Nog één week tot de verkiezingen

Ook Visser hoort er weinig over in de campagnes. "Het gaat wel over bestaanszekerheid, maar dat thema vliegt alle kanten op. Want dit is heel concreet bestaanszekerheid: wat betekent de onzekerheid in de wereld voor mijn portemonnee? Hoe kan ik mijn energierekening en mijn boodschappen betalen? Ik zie wel dat er in verkiezingsprogramma's aandacht voor is, maar in de campagne komt het vrij weinig terug."

Met nog een week tot de verkiezingen te gaan hoopt generaal buiten dienst De Kruif dat er nog iets verandert in de debatten en interviews. "Ik ben een optimist, maar ik vrees dat we er weinig over gaan horen."

Nationale politiek nummer één

Volgens hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk is het gebrek aan aandacht voor internationale ontwikkelingen niets nieuws. "In alle verkiezingscampagnes, over de hele wereld, staat nationale politiek altijd op nummer één."

Maar specifiek met het oog op de oorlogen in Oekraïne en Israël is het juist wel nodig, vertelt de hoogleraar. "Die hebben een enorme impact op onze veiligheid."

'Idealistische bril'

Door veel politici wordt met een 'idealistische bril' gekeken naar het buitenland, vindt De Wijk. "We hebben een morele kijk op de wereld, terwijl dat echt onvoldoende is in het huidige tijdsgewricht. Nu moet je veel meer nadenken vanuit machtspolitiek, vanuit de belangen die je moet beschermen, vanuit het gevaar dat er is voor je veiligheid en voor je welvaart."

"Dat besef is er niet en dat zal echt in de laatste dagen van de campagne moeten moeten doorklinken. Gebeurt dat niet, dan zet je feitelijk je je eigen welvaart en je eigen veiligheid uiteindelijk op het spel", vindt De Wijk.

Opnieuw naar de tekentafel

In De Wijks ogen heeft de oorlog in Oekraïne grotere gevolgen voor ons land dan de oorlog in Israël. "Als het in het Midden-Oosten fout gaat, dan zullen de olieprijzen enorm gaan stijgen."

"Maar als het fout gaat in Oekraïne, omdat bijvoorbeeld Oekraïne verliest of omdat Rusland bereid is om de oorlog te verplaatsen naar het NAVO grondgebied, dan kun je de hele discussie over bestaansveiligheid en bestaanszekerheid wel vergeten, want dan zijn de gevolgen daar zo ingrijpend van dat je opnieuw naar de tekentafel moet."