Hoe komen 'finfluencers' op social media aan hun geld? 'Hun verdienmodel, dat ben jij'

Steeds meer influencers geven financiële adviezen over hoe je in korte tijd veel geld kunt verdienen. Vooral jongeren zijn hier gevoelig voor en volgen massaal hun adviezen op. "Het zijn een soort idolen."

Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn: op jonge leeftijd met minimale inspanning heel veel geld verdienen. Toch is dit precies wat veel zogenaamde 'finfluencers' hun volgers voorhouden. Op social media als TikTok en Instagram beloven ze hun vaak jonge achterban dat ze miljoenen kunnen verdienen door slim te beleggen. Het enige wat je hoeft te doen is luisteren naar hun financiële adviezen.

Gouden bergen

Die tactiek werkt: veel jongeren worden verleid door de gouden bergen die hen worden voorgeschoteld. Hoofddocent communicatiewetenschap aan de UvA Eva van Reijmersdal doet al jaren onderzoek naar de marketing van deze influencers.

Ze vertelt: "Ze zijn net zoals jij en ik. Ze hadden je buurman kunnen zijn. Uit onderzoek weten we dat mensen vooral worden beïnvloed door mensen die op hen lijken. Als volgers die succesverhalen horen, denken ze dat het hen ook wel veel op zal leveren."

Nieuwe idolen

Doordat 'finfluencers' hun volgers een kijkje geven in hun luxeleven, stappen die massaal in risicovolle beleggingen. Reijmersdal: "Deze influencers leven een interessant leven, dat ze ook volop laten zien op hun kanalen. Ze reizen veel en rijden in dure auto's."

Ze gaat verder: "Hierdoor denken volgers dat zij misschien ook een keer naar Dubai kunnen of een dure auto kunnen kopen, als ze hetzelfde doen. Jongeren kijken naar deze mensen op. Het zijn toch een beetje de nieuwe idolen."

Gehaaide zakenmensen

Uit onderzoek van het Ministerie van Financiën blijkt hoe effectief deze verleidingstactieken zijn. Twee derde van de jongeren die 'finfluencers' volgen, laten zich door hen beïnvloeden, en bijna één derde komt hierdoor in financiële problemen.

Terwijl beleggingsadviseurs aan strenge regels moeten voldoen, opereren deze influencers in een grijs gebied, zegt onderzoeksjournalist van het Financieele Dagblad Sonny Motke. Volgens hem glippen ze door de mazen in de wet.

'Weten precies wat ze moeten zeggen'

"Het zijn hele gehaaide zakenmensen. Ze weten precies wat ze wel en niet mogen zeggen. Specifiek beleggingsadvies mogen ze niet geven, maar algemene adviezen wel", vertelt Motke.

Hij legt uit: "Dus zeggen ze iets zoals dat beleggen in cryptomunten risicovol is, maar dat je eraan moet beginnen als je van avontuur houdt. Tot nu toe is er nog maar één 'finfluencer' beboet."

'Ik heb op het algoritme ingespeeld'

Mees Wijnants is 'finfluencer'. Hij heeft 80.000 volgers op Instagram en 130.000 volgers op TikTok, vooral 30-plussers. "Ik zag de grootste kans liggen bij financiële content, dus daar ben ik meteen mee begonnen. Ik heb het algoritme op social media goed bestudeerd en daarop ingespeeld. Dat werkte eigenlijk gelijk."

Over hoe hij precies zijn geld verdient is Wijnants een stuk onduidelijker. "Dat is een wat brede vraag. Als het gaat om je eigen producten, dan kunnen volgers die online bestellen. En je kunt hier ook andermans producten aan toevoegen."

Dubieus verdienmodel

Reijmersdal is duidelijk over hoe influencers als Wijnants hun vaak hoge inkomens bij elkaar sprokkelen. "Ze verdienen hun geld op verschillende manieren. Ze worden onder andere gesponsord. Als ze volgers naar een website lokken, krijgen ze daar een commissie voor, of een bepaald percentage van de winst." Daarbij geven ze vaak cursussen om hun 'geheime manier' om rijk te worden te vertellen. "Er zijn mensen die bereid zijn om daar grof geld voor te betalen."

Journalist Motke gaat nog een stapje verder. "Dat is de werkelijke vraag: wat is het verdienmodel van deze influencers? Dat ben jij, de volger of belegger die op de link drukt uit hun filmpjes. Hierdoor krijgen zij geld. Ze zijn meestal niet rijk geworden omdat ze zelf zo succesvol hebben belegd."

Makkelijke prooi

De jonge volger laat zich makkelijk verleiden door het droomleven dat hen gepresenteerd wordt. Ze zijn volgens Reijmersdal een makkelijke prooi.

"Er wordt vaak gezegd dat jongeren zo mediawijs zijn, omdat ze met social media zijn opgegroeid. Maar dat is heel erg naïef. Jongeren hebben niet de economische kennis en de levenswijsheid om de risico's te overzien. Ze hebben hulp nodig."

Jong fouten maken

Finfluencer Wijnants ziet dit heel anders, en denkt dat jongeren juist zo vroeg mogelijk moeten gaan beleggen. Wijnants: "Als je 18 bent, en bijvoorbeeld 500 euro verdient, dan kun je daarmee gaan beleggen. Als je dan een fout maakt, is het wel te overzien."

Hij gaat verder: "Begin je er pas later mee, bijvoorbeeld op je 50ste, dan heb je veel meer geld te besteden. En ga je misschien 50.000 euro beleggen, dat is een veel groter risico. Je kunt beter eerder beginnen, snel leren en dan fouten maken."