Hoe de verkiezingen in Brazilië bepalend zijn voor het Amazone-regenwoud (en daarmee de hele wereld)

Brazilië maakt zich op voor misschien wel de belangrijkste en spannendste verkiezingen ooit. De uitslag is niet alleen bepalend voor het land zelf, maar ook voor de rest van de wereld. Dat komt allemaal door het Amazonegebied.

Het gaat nek-aan-nek tussen de huidige extreem-rechtse president Jaïr Bolsonaro en de linkse oud-president Luiz Inácio Lula da Silva. In de peilingen gaat Lula aan kop, maar in de eerste ronde bleek de steun voor Bolsonaro veel groter dan gedacht. Daarmee is ook in deze beslissende ronde niets zeker.

Amazone verkoelt de aarde

Het in Brazilië gelegen Amazone-regenwoud is bepalend voor het wereldklimaat. Het regenwoud slaat broeikasgassen op en verkoelt op die manier de aarde. Daarnaast leven er ongekend veel dieren en planten. Toch verdwijnt al sinds de jaren 60 het regenwoud in hoog tempo.

De huidige president Bolsonaro gaat daar al zijn hele regeerperiode mee door. Er wordt bos platgebrand en die grond wordt gebruikt voor mijnbouw, veeteelt of het verbouwen van soja. Er worden miljoenen mee verdiend, ondanks het feit dat het illegaal is.

'Mensen kunnen nu hun gang gaan'

Het lot van de Amazone is nu dan ook inzet bij de verkiezingen, ziet ook Brazilië-correspondent Wies Ubags. "Het is niet te voorzien dat Bolsonaro gaat veranderen. Er is nu heel weinig controle op illegale ontbossing."

"Het orgaan dat ontbossers moet aanpakken is gekort op het budget en mensen kunnen daardoor veel meer hun gang gaan. Een deel van Bolsonaro's steun komt ook van deze mensen."

De belofte van Lula

Bij zijn tegenstander Lula zit dat heel anders. Hij was van 2003 tot 2011 al eerder president van Brazilië. "Toen had hij niet veel belangstelling voor de Amazone", vertelt Ubags. "Maar zijn minister van milieu wel: Marina Silva. Dankzij haar is in die periode de ontbossing afgenomen met 73 procent."

Silva is in de huidige campagne een belangrijke bondgenoot van Lula. "Zij doet dat op voorwaarde dat hij de Amazone beschermt en dat heeft hij ook beloofd", zegt Ubags.

Internationale aandacht

Vooral buiten Brazilië is er veel aandacht voor het lot van de Amazone. "Met name internationale media besteden best veel aandacht aan de ontbossing. Daarom wordt het thema opgepakt en wordt Brazilië gedwongen om die kant op te gaan."

Toch is voor de 'gewone' Braziliaan het regenwoud geen topprioriteit deze verkiezingen. "De grootste zorg van de normale Braziliaan is de koopkracht. De inflatie is aan het afnemen, maar de voedselprijzen blijven gewoon heel hoog. Dat zit mensen dwars: 33 miljoen Brazilianen hebben honger."

Democratie in gevaar

"Heel veel mensen realiseren zich niet dat de bescherming van de Amazone ook te maken heeft met regenval. De bomen stoten water uit, wat ergens anders in het land weer valt als regen. De landbouw heeft daarom ook belang bij de Amazone, maar veel boeren zijn daar nog niet van overtuigd", vertelt Ubags.

Naast koopkracht en de Amazone is er nog een andere belangrijk thema bij de verkiezingen: de democratie. "Lula-aanhangers zeggen dat als Bolsonaro herkozen wordt, de democratie in gevaar komt. De president mag maar twee termijnen blijven, maar men is bang dat Bolsonaro dat gaat veranderen. Of dat hij de samenstelling van het hooggerechtshof, dat hem nu nog een beetje in toom houdt, gaat veranderen."

Krijgen de peilingen gelijk?

De sfeer aan de vooravond van de verkiezingen is dan ook om te snijden. "Beide kanten zijn heel erg gespannen. Je hebt Bolsonaro-aanhangers die echt een afkeer hebben van Lula. Zij willen niet dat hij terugkomt. En Lula-aanhangers willen Bolsonaro dus absoluut niet."

Ubags verwacht dat Lula de verkiezingen zal winnen, maar houdt daarbij een belangrijke slag om de arm. "Bij de eerste ronde kon Bolsonaro rekenen op veel meer steun dan verwacht. Als de peilingen er nu weer naast zitten, dan kan hij gewoon winnen. Het is zeker geen gelopen race."