Hoe anders kan Rutte IV worden als dezelfde partijen doorgaan? 'Zorg voor nieuwe gezichten in het kabinet'

De formatie gaat een nieuwe fase in met VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie: dezelfde partijen die ons land de afgelopen 4 jaar bestuurden. Komt er dan wel wat van dat 'nieuwe leiderschap'? Het is volgens politicoloog Mariken van der Velden niet onmogelijk.

De formatie zat lang in een impasse. De doorbraak is er nu vooral omdat Sigrid Kaag (D66) toch wil onderhandelen met VVD, CDA en de Christenunie. Maar hoe zorgen ze ervoor dat Rutte IV niet een herhaling van zetten wordt van Rutte III?

Zelfde partijen, toch vernieuwend

Volgens politicoloog Van der Velde zijn er twee opties waarmee je, ondanks dat je met dezelfde partijen bent, toch vernieuwend verder kan gaan. Het kabinet kan geloofwaardig vernieuwend zijn door met nieuwe plannen te komen, zoals voor kwesties waar ze 4 jaar geleden nog niet over na hebben gedacht. "Of ze kunnen bijvoorbeeld tot nieuwe inzichten zijn gekomen. Die zouden ze nu kunnen presenteren, waardoor ze toch vernieuwend zijn", zegt van der Velden.

Een andere manier om nieuw leiderschap waar te maken is door nieuwe gezichten op ministerposten te zetten. "De boodschap dat je echt iets nieuws gaat brengen met dezelfde mensen is moeilijk. Als je die boodschap brengt met een hoop nieuwe gezichten is dat beter te verkopen voor de kiezer."

Nieuw bordes noodzakelijk

"Als je de kiezer wil laten zien; we gaan het anders doen dan de manier waarop we de vorige keer zijn vertrokken, dan is een nieuw bordes noodzakelijk. Vooral op de belangrijke ministersposten zou het goed zijn nieuwe gezichten te zien."

"Neem bijvoorbeeld minister Hoekstra", zegt van der Velden. "Als hij terugkomt als minister van Financiën, dan ligt het niet in de lijn der verwachtingen dat hij het opeens heel anders gaat doen. Vergelijk het met een baan die je al jarenlang doet, die ga je morgen ook niet opeens anders inrichten."

Dezelfde gezichten in het kabinet

In de afgelopen drie kabinetten Rutte kwamen juist wél vaak dezelfde gezichten terug. In totaal dienden negen bewindslieden in meerdere of zelfs alle kabinetten van Rutte.

VVD-Minister Henk Kamp was zelfs in alle drie de kabinetten van Rutte terug te zien. Hij heeft verschillende ministerposten vervuld en werd recent ingevlogen als minister van Defensie.

Oude wijn in nieuwe zakken

De demissionaire ministers Stef Blok (VVD) en Ben Knapen (CDA) hebben vandaag aangegeven geen interesse te hebben in een bewindspost in het volgende kabinet. Van der Velden vindt het een goede boodschap.

"Om het vertrouwen in de politiek te herstellen zou het niet goed zijn met dezelfde mensen door te gaan. Ik ben bang dat het dan oude wijn in nieuwe zakken gaat worden. Als de ministers hetzelfde blijven, zal er weinig veranderen."