Het vervroegd vrijlaten van veroordeelden heeft een goede reden, vertelt deze rechter

Op dit moment kunnen veroordeelden op tweederde van hun gevangenisstraf vervroegd vrijkomen. Daar zijn goede redenen voor, legt strafrechter Jacco Janssen uit.

Minister Dekker wil de periode van voorwaardelijke invrijheidstelling verkorten, naar maximaal de laatste 2 jaar van iemands straf. Het is een plan waar Janssen, en met hem de Raad voor de Rechtspraak, niets in ziet.

Net zo goed een straf

Een gevangene vervroegd vrijlaten gebeurt namelijk niet zomaar, vertelt de rechter. "De overgebleven jaren van iemands straf zijn niet vrijblijvend, maar net zo goed een straf." De tijd word ingevuld met strikte voorwaarden. "Een veroordeelde kan een gebiedsverbod, een locatiegebod of contactverbod krijgen, en moet allerlei therapieën volgen."

Iemand die vervroegd wordt vrijgelaten komt er dus niet 'makkelijk vanaf', zegt de rechter. "Zo wordt dat ook niet gevoeld. De periode wordt gevoeld als een straf, al is dat thuis. De voorwaarden zijn zwaar en beperken iemand in zijn vrijheid."

Herhaling voorkomen

Het belangrijkste doel van de periode: herhaling voorkomen. "Iemands celstraf heeft als primaire doel vergelding. Maar het andere deel van de straf is er om iemand terug te brengen in de samenleving." Door thuis hard te werken kan een veroordeelde weer een plaats vinden in de maatschappij. "Wij willen dat recidive beperkt wordt en dat iemand niet weer de fout in gaat. Daarvoor is deze periode belangrijk."

Vooral voor iemand die lang heeft gezeten is een periode van 2 jaar simpelweg te kort, zegt Janssen. "Als iemand 10 jaar in de cel heeft gezeten kent diegene de samenleving niet meer. Die moet opnieuw een huis en werk vinden en een nieuw sociaal netwerk opbouwen. Dan kan je beter begeleid worden, dan dat je iemand op zichzelf laat staan."

Rechter moet beter communiceren

De rechter begrijpt dat de huidige regeling voor nabestaanden onrechtvaardig aanvoelt. "We begrijpen dat gevoel heel goed. Iemand krijgt 12 jaar straf, maar hoeft maar 8 jaar uit te zitten. Dat is ook gek." Hij legt daarvoor ook verantwoordelijkheid bij de rechtspraak. "Wij leggen het misschien niet goed genoeg uit."

Heldere communicatie is dan ook belangrijk. "Bij 30 jaar gevangenisstraf moeten wij beter uitleggen dat dat 20 jaar cel betekent en daarna 10 jaar onder voorwaarden begeleid de samenleving in. Als wij dat helder communiceren, kunnen mensen dat ook beter begrijpen. Misschien is dat nog wel een betere oplossing dan het voorstel wat er nu ligt."