'Het versterken van zelfmoordpreventielijn 113 kan levens redden'

Wachttijden bij zelfmoordpreventielijn 113 zijn vaak lang. "Het is raar dat je met een gebroken been wel meteen terecht kunt, maar als je suïcidaal bent niet", zegt psychiater Esther van Fenema. Zij vindt dat hier meer op ingezet moet worden.

"In Nederland plegen jaarlijks meer dan 1800 mensen zelfmoord", vertelt Louis de Mast van organisatie Lijm de Zorg. "Dat is een enorm aantal. 113 is een laatste hulplijn voor mensen die geen uitweg meer zien en wanhopig zijn. Dan is het belangrijk dat je snel te woord wordt gestaan."

Vijf per dag

De zelfmoordpreventielijn 113 is te bereiken op het nummer 0800-0113. Deskundige vrijwilligers staan daar klaar om mensen met zelfmoordgedachten bij te staan. Ze kunnen die gedachten daar delen, waarbij de vrijwilligers hen helpen zoeken naar een alternatief.

"In Nederland plegen gemiddeld vijf mensen per dag zelfmoord. 113 kan echt levens redden. Daarvan ben ik overtuigd", zegt De Mast. Volgens hem komen bij 113 hele directe hulpvragen binnen, maar hij merkt ook op dat de wachttijden oplopen. Daarom vindt hij dat toegankelijkheid van de hulplijn verbeterd moet worden.

Elke seconde telt

Psychiater Esther van Fenema vindt ook dat 113 geprofessionaliseerd moet worden. "113 doet ongelooflijk goed werk. De hulplijn speelt een belangrijk rol. We leven in een tijd met wachtlijsten in de GGZ en de Jeugdzorg en eigenlijk is de GGZ verstopt. Er zijn veel mensen die met zelfmoordgedachten rondlopen. Vaak is 113 de enige instantie in de nacht om hulp te krijgen en gedachtes te delen."

Van Fenema vindt dat geschoolde psychiaters nodig zijn om te beoordelen welke richting de hulpverlening van een beller op moe. Is een goed chat- of telefoongesprek voldoende of moet er een acute opname plaatsvinden? "Dat kan een vrijwilliger, hoe goed deze mensen ook aan de telefoon zijn, niet beoordelen." Ze vindt dat 113 onderdeel van 112 moet worden, omdat elke seconde telt. "Ik zie het verschil echt niet tussen een man of vrouw die een hartinfarct krijgt en met spoed 112 belt of iemand die van plan is een einde aan zijn leven te maken."

Meer inzetten op 113

Een storing bij de lijn kan leiden tot meer zelfmoorden. Van Fenema vindt het dan ook heel goed als er meer ingezet wordt op 113. "Maar dan moet de maatschappij daar ook op inzetten. Het is raar dat je met een gebroken been wel meteen terecht kan, maar als je suïcidaal bent niet."

Van Fenema is één keer bij 113 geweest en was onder de indruk van het werk dat daar verzet wordt. '"De cases die medewerkers voor hun kiezen krijgen zijn heel heftig. Risico's inschatten is ontzettend moeilijk." Ze pleit ervoor dat medewerkers van 113 makkelijker door kunnen verwijzen naar crisisdiensten. Ook GroenLinks wil binnenkort met de minister in gesprek over het belang van een laagdrempelige hulplijn als 0800-0113.

Niet bereikbaar

Iemand die meemaakte wat er kan gebeuren als de preventielijn níet goed werkt is Charlotte Bouwman. Ongeveer 2 weken geleden merkt ze 's nachts dat ze dissocieert: ze krijgt een herbeleving van nare gebeurtenissen uit haar jeugd. Ze belt hulplijn 113, maar krijgt een bandje dat er niemand aanwezig is. In paniek plaatst ze een tweet:

Gelukkig loopt het uiteindelijk goed voor haar af. Ze wordt via Twitter meteen benaderd door een vrouw, met wie ze een goed gesprek heeft. Charlotte wil wel benadrukken hoe enorm belangrijk 113 is. "Ze moeten echt altijd bereikbaar zijn." Zelf zegt de lijn dat ze in 85 procent van de tijd direct bereikbaar zijn. "Dat is dan 15 procent te weinig."