De verkiezingswinst van de PVV, de VVD als gedoogpartner en de campagne van Frans Timmermans: tijdens veel kerstdiners zal over de politiek worden gesproken. Maar om het gezellig te houden kun je dat beter niet doen, vinden veel mensen.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 32.000 leden van het Opiniepanel.
Ongezellige sfeer
Tijdens een lopende formatie en met de verkiezingsuitslag vers in het geheugen, verwacht de helft (50 procent) van de mensen die kerst met anderen viert, dat de politieke situatie tijdens het diner zal worden besproken. Velen vinden dat leuk, maar verstandig is dat volgens de grootste groep niet.
De helft (48 procent) van alle deelnemers vindt dat er, om het gezellig te houden, tijdens kerst beter niet over politiek kan worden gesproken. Er wordt niet naar elkaar geluisterd en mensen blijven bij hun eigen mening, zeggen zij. En dat leidt tot 'een ongezellige sfeer' of zelfs 'een pijnlijk gevoel'.
Links versus rechts
Vooral panelleden die zeggen kerst te vieren met mensen van een andere politieke kleur, willen het liefst dat de politiek een verboden onderwerp is. "Een deel van mijn schoonfamilie heeft op de PVV gestemd", vertelt een GroenLinks-PvdA-stemmer. "Ik ga niet in discussie, want dat wordt ruzie. Dat is het mij niet waard."
Mensen die op een rechtse partij hebben gestemd, voelen zich door linkse familie en vrienden juist soms weggezet als 'wappie', 'extreemrechts' of 'fascist'. "Ik ben rechts georiënteerd en dan vinden ze mij gelijk een racist. We kunnen het er maar beter niet over hebben", licht iemand toe die op de PVV heeft gestemd.
Laat ze maar komen
Er zijn ook stemmers die na de verkiezingswinst van Geert Wilders opener zijn over hun partijvoorkeur en de discussie juíst aan willen gaan. "Voor mij is de enorme bevrijding dat ik eindelijk kan zeggen dat ik al jaren PVV stem, zonder voor racist uitgescholden te worden", zegt een PVV-stemmer. "Laat ze nu maar komen met hun kritiek!"
Ook veel mensen die de feestdagen doorbrengen met gelijkgestemden, vinden dat je prima over de politiek moet kunnen praten. "Leuk juist, in alle rust formeren wij met kerst vast een kabinet", schrijft iemand.
Tips 'om het gezellig te houden'
Deelnemers delen ook tips om het gezellig te houden. Zo zou politiek kunnen worden afgewisseld met andere onderwerpen, moet je stoppen als er te veel alcohol wordt gedronken en moeten mensen 'niet de illusie hebben elkaar te kunnen overtuigen'.
Kerst is volgens sommigen juist een goed moment om naar elkaars verhalen te luisteren: "Vrede op aarde is de kerstboodschap. Dat bereik je alleen door te blijven praten."
Over het onderzoek
Het onderzoek is uitgevoerd van 18 tot en met 21 december 2023. Aan het onderzoek deden 32.211 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. De uitkomsten zijn gewogen en representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023. Het Opiniepanel bestaat uit ruim 80.000 leden.
'Alles moet maar'
Politieke discussies of niet, de meeste mensen hebben zin in het kerstfeest. Maar dat geldt niet voor iedereen. Ongeveer een kwart (26 procent) kijkt tegen de komende dagen op. Sommigen hebben geen geld voor een uitgebreid kerstdiner, anderen storen zich eraan dat ze 'verplicht gezellig moeten doen': "Het móet gezellig zijn, het móet lekker zijn. Alles moet maar met kerst."
Ook zijn er mensen die tegen de feestdagen opzien omdat ze een geliefde hebben verloren. "Nadat onze zoon is overleden, zou ik kerst het liefst overslaan. Het heeft voor mij geen enkele betekenis meer", licht een panellid toe.
Alleen met kerst
Vooral mensen die kerst (deels) alleen of helemaal niet vieren, vinden de feestdagen niet altijd leuk. "Met de kerst voel ik me altijd extra vrijgezel", schrijft iemand. Een ander: "Ik zal alleen zijn omdat ik verwacht dat al mijn vrienden met hun familie of geliefden zullen zijn. Dat is eenzaam." Maar, zegt diegene ook: "De winst is dat ik niet de deur uit hoef, het kost mij niet veel meer dan normaal en ik kan mijn eigen agenda bepalen."
Dat anderen dat niet kunnen, levert een deel (27 procent) stress op. Gezeul met de kinderen, boodschappen in een drukke supermarkt, het bereiden van een feestdiner: niet iedereen kan ontspannen. "Wie, wat, wanneer? Wat moet er opgediend worden? Tegen de tijd dat ik kan ontspannen, lig ik uitgeblust op de bank."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.