Helemaal stoppen met social media, waarom zou je dat doen? 'Nu meer tijd voor mensen om me heen'

Stoppen met social media is, voor wie een heel digitaal leven onderhoudt, makkelijker gezegd dan gedaan. Toch zetten grootgebruikers van social media soms bewust de stap. De laatste tijd ook vanwege kritiek op het bedrijf achter Facebook en Instagram.

Spijt hebben Manon Ossevoort (46) en Roeland Stekelenburg (58) tot nu toe allerminst van hun keuze om hun social media-accounts te verwijderen. Dat is anders voor fervent twitteraar Tammie Schoots (27). Zij keerde Twitter al meerdere keren de rug toe, maar lang duurde dat telkens niet. "Het zoog me er toch weer naar terug."

Noodzakelijk toevluchtsoord

Inmiddels is Schoots weer druk aan het twitteren. Ze ziet het medium als een noodzakelijk toevluchtsoord, omdat het een plek is waar ze zich als trans persoon kan uiten. "In de 'echte' wereld kom ik door wie ik ben moeilijk aan een baan en willen weinig mannen met mij daten."

Dat zorgt voor een deuk in haar eigenwaarde, zegt ze. "Op social media kom ik in contact met andere trans personen, die met dezelfde vraagstukken worstelen. Daar voel ik de erkenning en het begrip voor wie ik ben."

Gevaar van social media

Al schuilt daarin ook het gevaar van social media, erkent ze. "Je krijgt likes en je tweets worden gelezen. Het geeft je het gevoel dat je ertoe doet. Maar het is tegelijkertijd heel leeg."

"Daar ben ik me bewust van. Het levert in feite niks concreets op", zegt Schoots. "Ik zoek namelijk nog altijd naar die baan en dat vriendje"

'Digitale zelfmoord'

Wie mee kan praten over een afscheid van social media, is Manon Ossevoort. Ruim 10 jaar lang deelde ze in haar dagelijkse columns lief en leed met haar volgers in de digitale wereld die Facebook heet. Tot begin maart. Klik, account verwijderd.

Het klinkt simpel, al was de opmaat daar naartoe dat allerminst. Wekenlang heeft ze haar volgers persoonlijk benaderd en hun contactgegevens opgevraagd. "Het voelde als een digitale zelfmoord. Maar het zet je wel aan het denken wie er écht belangrijk voor je is."

Positieve gevolgen

Ze is nu twee weken verder en ze voelt zich nog altijd goed over haar vertrek. "Je snijdt een gedeelte van jezelf weg, maar daardoor ontstaat er meer ruimte op een dag. Die tijd gaat nu naar de mensen om mij heen."

"Ik hou er misschien minder vriendschappen aan over, maar die zijn wel echter", vervolgt ze. "En ik heb daarnaast meer tijd voor mezelf. Niet meer constant die afleiding en de trigger om te reageren."

Vriendschappen verwateren

Dat die trigger om te reageren op social media uit de hand kan lopen, weet Tammie Schoots maar al te goed. Neem vorig jaar tijdens de bestorming van het Capitool. "Bij dat soort gebeurtenissen bleef ik thuis, zei ik mijn plannen af en ging ik er op social media met allerlei mensen over praten."

Schoots merkte dat vriendschappen verwaterden en dat ze niet meer op feestjes werd uitgenodigd. "Maar een uitnodiging voor een feestje krijg ik ook niet van de mensen met wie ik op internet praat."

Sociale batterij

Een actief leven op social media vraagt veel van de 'sociale batterij', zegt ze. "Je houdt weinig tijd over voor de vriendenkring in de fysieke wereld. Terwijl het daar uiteindelijk wel moet gebeuren."

Op dat soort realisatiemomenten trok Schoots in het verleden nog wel eens weg van Twitter, om er later weer naar terug te keren. "Ik ben al 5 keer heen en weer geschipperd, maar in de fysieke wereld voel ik me nog altijd niet begrepen."

Fout bedrijf

Bij Ossevoort ligt de reden voor haar digitale vertrek net wat anders. Dat heeft specifiek met Facebook te maken, niet met social media an sich. "Nee, want het idee van social media is fijn. Een plek waar mensen samenkomen, kennis delen en verbinding zoeken, dat is essentieel. Maar Facebook voelt voor mij niet meer goed. Ik vind het een ethisch fout bedrijf."

Die mening deelt Roeland Stekelenburg, die jarenlang aan het hoofd stond bij de NOS als het om nieuwe media ging. Al sinds de opkomst ervan verdedigt hij social media, die volgens hem de wereld mooier kunnen maken. "Dat geloof ik nog steeds. Maar met Facebook en Instagram gaat dat niet lukken, integendeel."

Ongemak

Hij loopt al enige tijd rond met een gevoel van ongemak bij de rol die social media in de samenleving spelen. "Ik zie verruwing van taal en omgangsvormen, complottheorieën en in het geval van Meta een bedrijf dat vanwege commerciële belangen maar weinig doet tegen het rondpompen en versterken van radicale ideeën."

Ook hekelt hij het bedrijf achter Facebook en Instagram vanwege de volgens hem bewust ingebouwde verslavende componenten. "De verwachting na het plaatsen van een bijdrage of een foto is dat er likes gaan binnenkomen. Het geeft een plezierig gevoel als dat gebeurt, maar teleurstelling en twijfel als de likes uitblijven." Daardoor komen mensen in de problemen, ziet hij.

Negativiteit

Van een hele actieve rol online, naar een verwijderd account. Wat levert dat op? "In mijn hoofd ging het dan alsof ik nog op Twitter zat. Dat je denkt: dit was een leuke tweet geweest. Maar het geeft eigenlijk vooral veel rust", zegt Schoots, terugdenkend aan de momenten dat ze Twitter de rug toekeerde.

Ze wijst naar alle negativiteit die ze op haar tijdlijn voorbij ziet komen. "Dat zie ik dan niet. Het vervelende is: als je Twitter opent, heb je geen keuze wanneer je wat binnenlaat." Ossevoort merkt dat ook, nu ze twee weken geleden is vertrokken op Facebook. "Wat je daar langs ziet komen is via algoritmes gedirigeerd. Nu kan ik zelf kiezen wat ik tot me neem."

Positief

Stekelenburg kan het iedereen aanbevelen om social media-accounts vaarwel te zeggen. Alhoewel het voor hem na één week nog wel even wennen is - "normaal weten mensen waar ik uithang, dat is opeens niet meer zo" - is hij vooral positief.

"Dat behoorlijk doelloze scrollen door je tijdlijn is voorbij. Je leeft meer in het hier en nu, want er is minder afleiding", zegt hij. "En ik krijg veel minder dingen binnen waar ik eigenlijk helemaal geen prijs op stel."