Er is licht aan het einde van de tunnel, maar voor grote groepen mensen worden het hele donkere dagen voor kerst

Samen met meer dan acht miljoen andere Nederlanders zag hoogleraar psychologie Kees van den Bos hoe minister-president Mark Rutte in zijn toespraak vanuit het Torentje een lockdown aankondigde. "Het zijn echt drastische maatregelen."

Het worden volgens hem letterlijk en figuurlijk erg donkere dagen; de hoogleraar van Universiteit Utrecht begrijpt dat veel mensen opzien tegen de komende weken. "Het is een hele aparte crisis die al heel lang duurt, mensen zijn inmiddels echt uitgeput." Volgens Van den Bos gaat deze nieuwe lockdown voor veel mensen zwaar vallen. "Juist deze kerst wil je samen kunnen zijn."

Eenzame mensen

De lockdown wordt met name zwaar voor mensen die een extra grote vrijheidsdrang hebben en de mensen die alleen zijn. "Die gaan pas echt donkere kerstdagen tegemoet. Dat kunnen hele lange dagen zijn."

We moeten meer op elkaar letten, vindt Van den Bos. "Het is alarmerend als iemand zich in crisistijd ineens heel erg terugtrekt." Daarom roept hij mensen op om even extra om te kijken naar de bejaarde buurvrouw. "Eenzaamheid gaat een nog veel groter probleem worden dan het al is."

Frankrijk

In Frankrijk besloot de regering maanden geleden al dat mensen alleen de straat op mochten met een attestation: een geldige reden om je te verplaatsen. Nu de strengste maatregelen in Frankrijk inmiddels steeds verder worden afgebouwd, ziet Franse minister van gezondheid Olivier Véran hoe de mentale gezondheid van zijn burgers achteruit is gegaan. "En dat als gevolg van angst en onzekerheid, veroorzaakt door deze pandemie."

Volgens Kees van den Bos is het daarom niet onbelangrijk om voldoende te blijven ontspannen. "Stel je voor: je hangt aan een rekstok. Sommige mensen houden dat langer vol dan anderen. Hoe minder goed je je kunt ontspannen, hoe meer je wilskracht afneemt. Dat maakt deze nieuwe lockdown erg zwaar."

Sociaal dilemma

"Mensen gaan er de laatste tijd veel meer op uit en overtreden her en der de maatregelen", ziet Van den Bos. "Ze ronden alles namelijk in hun eigen voordeel af: 'Ach, die ene persoon extra maakt niet zoveel uit, als ik me verder maar aan de maatregelen houd', terwijl dát juist niet het gewenste effect heeft." Het is volgens van den Bos dan ook echt een sociaal dilemma. "Je persoonlijke gedrag moet schikken naar het groepsbelang."

Mensen beïnvloeden nou eenmaal elkaars gedrag. "Ook ik zie hoe mijn buren elke ochtend weer de auto pakken om naar hun werk te gaan," zegt van den Bos. "Dat moet je langs je heen laten glijden, en niet zelf ook op pad gaan. Hoe moeilijk dat ook is."

Licht aan het einde van de tunnel

"Het protest tegen de maatregelen zal heftiger worden," realiseert ook Van den Bos zich. "Meer mensen keren zich van de maatregelen af en gaan vervolgens in zichzelf mopperen of uiten hun frustraties op internet. Mensen zijn niet onbeperkt in staat om zichzelf weg te cijferen voor het grotere belang."

Toch blijft hoogleraar van den Bos positief. "Een groot deel van onze bevolking zal zeker bereid zijn om samen te werken. Ondanks dat we daarom onszelf wel veel dingen moeten ontzeggen." Er is volgens hem licht aan het einde van de tunnel: "Want hopelijk wordt nog voor de kerstdagen het eerste vaccin goedgekeurd."