Handleidingen op social media maken van online seksuele uitbuiting kinderspel: 'Een hele industrie'

Uit onderzoek van The Guardian blijkt dat er online gedetailleerde handleidingen rondgaan over seksuele uitbuiting en afpersing. Deze schriftelijke gidsen en video's zijn op maat gemaakt om daders te begeleiden in zogenoemde 'sextortion'.

De handleidingen blijken makkelijk te vinden op social media-kanalen TikTok, Youtube en Telegram, en leggen onder meer uit hoe criminelen slachtoffers kunnen benaderen, welke taal ze daarbij het beste kunnen gebruiken en zelfs welke scripts ze kunnen volgen. Het zijn complete stappenplannen met als doel jonge slachtoffers in de val te lokken, naaktbeelden te laten sturen en vervolgens financieel af te persen.

Sextortion

Afpersing met seksueel beeldmateriaal is niet nieuw, maar de schaal en het gemak waarmee het nu plaatsvindt wel, vertelt seksuoloog Yuri Ohlrichs van kenniscentrum Rutgers. "Seksueel crimineel gedrag zoals 'sextortion' verplaatst zich steeds meer naar het internet."

Waar zogenoemde loverboys zich eerst meer op straat bevonden, wordt het steeds makkelijker om hun doelwitten online te benaderen. Dat uit zich in 'sextortion', waarbij slachtoffers worden afgeperst of gechanteerd, veelal met naaktbeelden of ander gevoelig materiaal.

Deepfakes

Volgens expert cybercriminaliteit Anouk Vos zijn de handleidingen één van vele nieuwe tools die het daders makkelijker maken om jongeren online seksueel uit te buiten. "Het maken van een vals profiel of valse beelden is erg toegenomen door de opkomst van deepfaketechnologie", vertelt ze.

Deepfake-beelden zijn beelden die op basis van bestaand materiaal met kunstmatige intelligentie zijn aangepast. "Dat wordt ook in die handleidingen duidelijk gemaakt, dat er allerlei programma's bestaan om valse profielen mee te genereren", zegt Vos.

Heel persoonlijk

Ook voor andere vormen van cybercriminaliteit gaan er handleidingen rond, vertelt Vos. "Maar sextortion is heel erg op de persoon gericht. Het doel is om iemand te verleiden, en dat wordt door al die tools heel makkelijk gemaakt."

"Er is een hele industrie rondom dit soort cybercriminaliteit", gaat ze verder. Sextortion-tips zijn dan ook niet nieuw, en er blijven steeds nieuwe handleidingen opduiken. Vos vergelijkt het gevecht ertegen met een potje 'whack-a-mole'. "Jonge jongens worden getraind om dit soort criminaliteit uit te voeren", zegt ze.

Vragen stellen

Het is dan ook bijna onmogelijk om te reguleren, zegt ze. "De regels zijn er, maar hoe leef je het na? De hoeveelheid en de schaal maakt het zo moeilijk", vertelt ze.

Hoe kun je jezelf dan wel zo goed mogelijk beschermen? "Probeer vragen te stellen om te kijken of de antwoorden overeenkomen. Maar bij twijfel: haal iemand erbij die je vertrouwt", vertelt seksuoloog Ohlrichs. "Er zijn ook veel organisaties waar je terecht kunt. En: spreek nooit af, en geef niet te veel privé-informatie."

Melding maken

Vos benadrukt dat het goed is om melding te doen bij het socialmediaplatform als je met sextortion wordt geconfronteerd. "Op het moment dat er veel meldingen gedaan worden, gaan platformen er harder op monitoren. Maar die signalen moeten dan wel binnenkomen."

Daarbij moet ook de schaamte rondom het onderwerp worden weggehaald, vertelt ze. "Het gebeurt nou eenmaal. Als je je vervolgens geïsoleerd voelt kun je eerder geneigd zijn wel te betalen of een foto te sturen."

Signalen herkennen

Seksuoloog Ohlrichs vindt dat methodes tegen seksuele uitbuiters vooral ook online gevonden moeten worden. "Online is het ook nog eens minder zichtbaar. Maar ze zijn vaak én online, én offline bezig."

Hij waakt ervoor de nadruk bij het slachtoffer te leggen. "Dat zie je vaker, helaas. Maar de fout zit bij de dader. Je moet eigenlijk eerder leren wat wel en niet oké is, en hoe je signalen herkent van onevenwichtig contact."