Gershon Baskin onderhandelde 17 jaar met Hamas over gijzelaars: 'We spraken elkaar ook over onze families'

Vredesactivist Gershon Baskin zette zich jaren in als onderhandelaar tussen Hamas en Israël. Maar na de aanval op 7 oktober heeft hij de band met de organisatie verbroken. Baskin ziet het lot van de mensen die gegijzeld zijn in Gaza somber in.

Baskin (67) kreeg in 2006 uit het niets een telefoontje van een Palestijns nummer: Hamas-leider Ghazi Hamad hing aan de andere kant van de lijn. Hamas hield de Israëlische soldaat Gilad Shalit gegijzeld en was op zoek naar een communicatielijn buiten de overheid om. En die 'externe' communicatielijn werd uiteindelijk de Israëlische vredesactivist.

Band met Hamas-leider

Sindsdien heeft de lijn tussen Baskin en Hamad altijd opengestaan. De speciale band tussen de twee mannen heeft een belangrijke rol gespeeld in het vrij krijgen van verschillende gijzelaars en gevangenen aan beide zijden.

Vandaag ging de eerste tijdelijke wapenstilstand tussen Israël en Hamas in: een staakt-het-vuren van 4 dagen. Hamas laat een aantal vrouwen en kinderen vrij die worden vastgehouden in Gaza en Israël doet hetzelfde met vastgehouden Palestijnse vrouwen en kinderen.

'Deal is no brainer'

Ondanks hun jarenlange relatie hebben Baskin en Hamad deze keer geen rol gespeeld in de deal. De lijn stond 17 jaar lang open, maar werd verbroken na de aanval van Hamas op Israël. Hamad keurde de aanval in interviews goed en riep zelfs dat deze herhaald moest worden. En dat was voor Baskin een brug te ver.

Toch volgt de vredesactivist de situatie rond de gijzelaars op de voet. De huidige deal noemt hij een no brainer, die er volgens hem al weken geleden had moeten liggen. Maar over hoe het met de rest van de Israëlische gijzelaars zal gaan is Baskin somberder.

'Israël is erg passief'

Baskin denkt dat de situatie voor de familieleden van de gijzelaars haast ondragelijk is. Hij kijkt terug naar de zaak van de Israëlische soldaat Shalit: "Ik vroeg hem wat hij het ergste vond. Hij zei toen: 'De eindeloze radioberichten over onderhandelingen over hem zonder dat er iets veranderde.' De families maken nu hetzelfde door."

De onderhandelaar zegt dat Israël in de regel erg passief is in dit soort onderhandelingen. Zo lagen de voorwaarden voor de vrijlating van Shalit 5 jaar op tafel voordat het daadwerkelijk tot een deal kwam, herinnert hij zich nog. Het grootste deel van de tijd wordt er volgens hem helemaal niet onderhandeld.

Een reeks boodschappers

De situatie in Gaza zorgt ervoor dat de onderhandelingen over gijzelaars in het gebied erg chaotisch verlopen, ziet Baskin. Er is namelijk geen direct telefoon- of e-mailverkeer mogelijk tussen Hamas en Israël. Bovendien wil Hamas zijn posities niet prijsgeven aan het Israëlische leger.

Berichten worden hierdoor via een hele reeks boodschappers naar de Hamas-leiders in Qatar gebracht, weet de onderhandelaar. En die leiders laten hun boodschappen op hun beurt weer via Qatar of Egypte aan Israël weten. Daarna moet het Israëlische antwoord via diezelfde ingewikkelde weg weer terug.

'We spraken over familie'

Ondertussen heeft de vredesactivist wel weer een paar berichten gestuurd aan Hamad. "17 jaar lang heb ik van alles met hem gedeeld, niet alleen over gijzelaars en gevangenen, of over bezetting en vrede en oorlog. We spraken over familie, over onze dromen, over filosofie en religie, en over normale dingen waar normale mensen over praten. Dat was onze relatie, totdat hij zich tegen Israël keerde."

Hoewel zijn berichten tot nu toe onbeantwoord zijn gebleven, zal Baskin niet stoppen met het zoeken van contact. "Ook al is de kans klein. Als er een mogelijkheid bestaat dat hij ook maar iets kan doen om de levens van deze mensen redden zal ik dat blijven doen."