Gemeenten moeten meer leren van fatale ongevallen, vindt vader van doodgereden Dorian (16): 'Dit is al tientallen jaren een rotkruising'

Dorian was een getalenteerde, sociale jongen vol levenslust. Tot hij werd doodgereden op een kaarsrechte polderweg waar een automobilist hem over het hoofd zag. Overheden zijn te laks in de aanpak van onoverzichtelijke wegen, zegt Dorians vader Pieter.

In het dorp in de Noord-Hollandse polder waar Pieter Wispelwey met zijn gezin woont, staat de splitsing bekend als een 'akelig kruispunt'. "Er zijn ouders die hun kinderen niet meer op de fiets laten."

'Het is een rotkruising'

Het schemerde toen Dorian op 9 maart vorig jaar 's avonds vanuit zijn bijbaantje terug naar huis fietste. Zijn lampje was niet 'supersonisch', maar de verkeerssituatie was vooral erg onoverzichtelijk door de bomen langs de weg. "Anders had hij licht kunnen zien van links", vertelt Pieter. Maar Dorian en de automobilist zagen elkaar niet: "De bewuste kruising is hem fataal geworden."

De polderweg bij het wordt dagelijks door honderden scholieren genomen en komt uit op een lange kaarsrechte weg. Daar wordt hard gereden, onduidelijk is wat de snelheid is. De snelheidsdrempel die er ligt, is volgens Pieter zo 'lachwekkend' dat er op hoge snelheid overheen wordt gereden. "Het dorp weet al tientallen jaren dat het een rotkruising is."

Muzikale familie

Dorian groeide op in een gezin waarin muziek een belangrijke rol speelt. Zijn moeder speelt barokhobo, zijn oudere broer viool en vader Pieter is een internationaal bekend cellist. Dorian koos voor zang toen het gezin een tijdje in Australië woonde. "Toen is er iets gebeurd", vertelt zijn vader. "Toen we terug waren wilde hij in een koor in Purmerend."

Zo stond hij op zijn 8ste op het podium als solist in La Bohème van Puccini. "Hij had talent, veel talent", vertelt Pieter. "Mijn vrouw is Engels, die hoopte sowieso dat een zoon van haar koorknaapje zou worden. Hij is het geworden, maar dan niet in de kerk." Dorian zat vol levenslust en doorzettingsvermogen. "Een fantastisch kind." De tiener doneerde vier organen, waaronder zijn hart.

Vader niet boos

De bestuurder zou de avond voor het fatale ongeluk een joint hebben gerookt. Hij zat 'drie keer' over de limiet. "Maar het belangrijkste is dat ze elkaar niet hebben gezien omdat het een rotkruispunt is. En blijft", zegt Pieter. "Die dag erna heb ik in de tuin staan brullen. Waarom heb je niet gekeken? Hoe kun je hem nou niet gezien hebben? Maar het is een feit waarmee we hebben leren leven."

Boos is hij niet, niet op de bestuurder en ook niet op de gemeente. "De klap was zo enorm, dat we geen energie wilden besteden aan boos zijn op iemand." Wat hij wél wil, is dat overheden meer doen voor verkeersveiligheid van de fietsende schooljeugd. Ze moeten meer lessen trekken uit dit soort fatale situaties en de maximumsnelheid moet naar beneden, zegt Pieter.

Niet op prioriteitenlijstje

Tot op de dag van vandaag heeft de gemeente, die de weg beheert, niets tot weinig gedaan om de situatie te verbeteren, vindt de vader van Dorian. "Er is iets miniems veranderd." Tijdens een gesprek met de burgemeester en hoogwaardigheidbekleders hoorde hij dat de kruising niet op het prioriteitenlijstje stond.

Het was uiteindelijk de burgemeester die ervoor zorgt dat er tóch iets in gang werd gezet: er kwam een elektronisch bord - een 'smiley' - die de snelheid van weggebruikers signaleert. Maar die zette de gemeente aan de verkeerde kant van de weg. Er staan nu drie borden die waarschuwen voor fietsers. "Dat heeft een jaar geduurd." Eén bord staat verscholen tussen bomen. "Terwijl je de drempel oprijdt."

Nul op het rekest

De familie Wispelwey ving nul op het rekest toen zij vroegen om hogere drempels en het verwijderen van de bomen die de verkeerssituatie onoverzichtelijk maken. "Ze zeggen: 'Het is moeilijk en lang proces'", vertelt Pieter. De gemeente voerde aan dat dit de doorstroming van het verkeer moeilijker zou maken. Ook zouden landbouwvoertuigen er last van krijgen.

Er gaat nog een ongeluk gebeuren als de gemeente niets doet aan de drempels en aan de bomenrij, waarschuwt Pieter. Een andere gemeente heeft bij een soortgelijke verkeerssituatie meer en hogere drempels liggen zodat bestuurders wel moeten afremmen, vertelt hij. "Daar kan het dus wel."

Polderweg gaat op de schop

In een raadsbrief erkent verantwoordelijk wethouder Christiaan Peetoom dat de Zuidervaart, waar het fatale ongeluk van Dorian plaatsvond, onderhoud nodig heeft. "Verkeersveiligheid is een van de belangrijke aandachtspunten", schrijft hij daarin.

De weg gaat op korte termijn nog op de schop, laat Peetoom weten. "We gaan drempels plaatsen om de snelheid te verlagen, daar waar de maximale snelheid van 60 kilometer per uur te vaak overschreden wordt. Daarnaast gaan we het kruispunt beter verlichten en worden er fietsstroken aangebracht op de weg. Deze maatregelen nemen we om de verkeersveiligheid te verbeteren."

Doorstroming boven veiligheid

Polderwegen, zoals die waar Dorian verongelukte, zijn niet veilig voor weggebruikers. In heel Nederland zijn wegen buiten de bebouwde kom - die geen snelwegen zijn - relatief het gevaarlijkst, weet hoogleraar infrastructuur aan de TU Delft Bert van Wee. "Daar vallen per miljard kilometer die we erop rijden de meeste dodelijke slachtoffers."

Veel van deze wegen zijn niet ingericht volgens de richtlijnen die ervoor gelden, legt hij uit. "En juist die plekken die niet goed zijn ingericht, daar vallen vaak slachtoffers." Provincies of gemeenten verkiezen soms doorstroming boven verkeersveiligheid: "Bijvoorbeeld door 80 kilometer per uur toe te staan, terwijl 60 kilometer per uur veel veiliger zou zijn."

'Onnodige slachtoffers'

Lang behoorde Nederland tot de top-3 van veiligste landen binnen de Europese Unie. "We staan tegenwoordig op plek 15", zegt Van Wee. "We zijn flink opgeschoven. Nederland is een van de weinige landen waar nu meer verkeersslachtoffers vallen dan in 2012." We doen het niet goed dus, waarschuwt de hoogleraar.

Wat het nieuwe kabinet wil, is volgens hem afwachten: "De PVV wil 40 kilometer per uur en dat belooft niet veel goeds." Hij heeft de indruk dat verkeersveiligheid geen hoge prioriteit heeft. "Dat leidt tot onnodige slachtoffers." Veel maatregelen om de veiligheid te verbeteren kosten de maatschappij minder dan wat ze opleveren, benadrukt Van Wee tot slot. "Dus het is ook economisch gezien niet verstandig om veiligheid te verwaarlozen."