Games over drugs die kinderen uit criminaliteit moeten houden: nuttig of weggegooid geld? 'Wakkert juist interesse aan'

Een spacende koe en een trippende papegaai die je alle ins en outs vertellen over xtc. Het klinkt als een grapje voor een popfestival, maar het spel 'Ik xtc wat jij niet ziet' is toch echt bedoeld voor kinderen uit groep 8. En het werkt juist averechts.

"Hoera! De kaartjes zijn gekocht en de voorpret gaat van start. Nog maar één week en dan gaan we #*?@& hard", zegt Molly de koe opgewekt. Samen met zijn vriend Pipa de papegaai heeft hij net besloten naar welk festival ze binnenkort gaan. Nu nog even wat xtc-pillen aanschaffen en het drugsafval dumpen. Het spel eindigt wanneer Luukie Luiaard gepakt wordt met de pillen en een taakstraf krijgt.

Schadelijk

Een spelletje om xtc-gebruik bij kinderen al vroeg te ontmoedigen. Zou dat echt werken? "Door dit spel zullen kinderen niet minder xtc gaan gebruiken," zegt Martha de Jonge van het Trimbos-instituut. Ze onderzoekt de zin en onzin van overheidscampagnes ter preventie van ondermijnende criminaliteit.

"Kinderen van die leeftijd zijn van nature tegen drugs en criminaliteit. Je kan ze dus niet meer anti maken dan dat ze al zijn. Wat je wel kan doen is de interesse voor het onderwerp aanwakkeren."

Offline gehaald

De politie haalt het spel, dat tienduizenden euro's heeft gekost, na vragen van EenVandaag offline. "Achteraf gezien staan wij niet achter de keuze voor deze game," vertelt een woordvoerder.

"We hopen niet dat de game het tegenovergestelde effect op kinderen heeft gehad. Gezien de nieuwe inzichten van de onderzoekers hebben we besloten de game offline te halen."

Ondermijnende criminaliteit

Maar wat moet je nou doen wanneer er in jouw woonplaats sprake is van ondermijnende criminaliteit? Burgemeester Sjors Fröhlich van de gemeente Vijfheerenlanden kreeg te maken handel en productie van harddrugs. Ridouan Taghi groeide er op. Samen met de politie ontwikkelde Fröhlich een speurtocht waar 600 mensen aan meededen.

"Tijdens de tocht leren deelnemers dat het erg aantrekkelijk is wanneer iemand je 100 euro biedt om een pakketje weg te brengen. Of dat je 5.000 euro krijgt om een leegstaande schuur te verhuren. Maar ze leren ook dat wanneer je er eenmaal in zit, je er niet meer uit komt."

Verkeerde boodschap

"Maar dat is niet de goede boodschap," zegt onderzoeker De Jonge. "Ik zag ook eens een presentatie van een agent die zijn best deed om jongeren angst aan te jagen voor criminaliteit. Als je 1 keer ja zegt, kom je er nooit meer uit."

"Maar welke boodschap geef je daar nou mee? Vooral aan iemand die misschien al een keer ja heeft gezegd. Dan vertel je zo'n jongen dus eigenlijk dat hij al niet meer uit de criminaliteit kan stappen en het dus geen zin heeft om nog je best te doen omdat je toch al in de criminaliteit zit. Dat wil je echt niet."

Wat werkt wel?

De onderzoekers hebben dus veel kritiek op games en andere communicatiemiddelen die de overheid inzet tegen criminaliteit, maar dat betekent niet dat games niet goed kunnen werken. "Je moet alleen wel goed nadenken hoe je ze inzet," zegt de Jonge. "Wat bijvoorbeeld werkt is wanneer je handelingsperspectief biedt. Dat je niet alleen vertelt dat je geen drugs moet gebruiken, maar dat je ook uitlegt hoe je nee kan zeggen."

"Dat kan namelijk lastig zijn onder groepsdruk. Hetzelfde geldt voor wanneer iemand je vraagt om een misdrijf te plegen. Zeg maar eens tegen een crimineel dat je dat niet wil. Maar als je kinderen de tools geeft om dat te doen, wordt het dus makkelijker om nee te zeggen."