Radio-uitzending EenVandaag 04-04-2018

Nederlanders moeten minder vlees eten. Dit zou gestimuleerd moeten worden door een verhoging van de prijs: de zogenaamde vleestaks. Dat vindt de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur die gisteren een advies aan minister Carola Schouten van Landbouw heeft uitbracht. 

"Om de klimaatdoelen van Parijs te halen moeten consumenten minder vlees en zuivel eten. De overheid moet daar zijn steentje aan bijdragen door de Schijf van Vijf aan te passen, het landbouwbeleid te wijzigen en de voorlichting te verbeteren," zo luidt het advies. Met het advies is de 'vleestaks' ook weer terug op de poltieke agenda. De Raad denkt dat door de btw op vlees te verhogen naar 21 procent, consumenten minder vlees gaan kopen. Maar is dat ook daadwerkelijk zo?

'Vleestaks zou wereldprimeur zijn'

Mocht Nederland deze vleestaks invoeren, dan is dat een wereldprimeur. "Er is nog nergens in de wereld een vleestaks ingevoerd. Denemarken heeft een 'vet-taks' gehad, maar is daar na een jaar op teruggekomen", vertelt Hans Dagevos, consumptiesocioloog aan de Universiteit van Wageningen. "We denken dat als je de prijs verhoogt, de vraag omlaag gaat. Dat is een oude economische wet, maar helemaal zeker zijn we er niet van. Er is wankel en mager empirisch bewijs voor."

Maar: volgens Dagevos is het te vroeg om de vleestaks naar de prullenbak te verwijzen. Hij pleit voor meer onderzoek. "We moeten er mee gaan experimenteren. We moeten ook kijken naar de verschillende soorten vlees en wat voor verhoging daadwerkelijk een verschil zou maken. Nu denken we dat een verhoging van 25 procent pas echt zoden aan de dijk zou zetten." Het kabinet kan ook meer doen dan alleen hoge belastingen op vlees heffen, denkt Dagevos. "We kunnen de supermarkten anders inrichten, de plantaardige vleesvervangers nog beter maken en het publiek bewuster maken van de schade aan het klimaat door de vleesindustrie."

Vaste plek op het bord

Dit alles vergt een lange adem, geeft Dagevos toe. De Raad drings intussen aan op spoed: als de veehouderij op de huidige voet doorgaat, neemt die in 2050 de totale toegestane CO2-uitstoot van Nederland voor haar rekening. 

De consument blijkt onverminderd dol op zijn stukje vlees. Vorig jaar at de Nederlander 39 kilo vlees. In de jaren vijftig was dat 17 kilo. "Onze vleesconsumptie is verdubbeld en heeft een vaste plek op ons bord verworven. Het is volledig cultureel ingebed. Het zal lang duren om die cultuur te veranderen", aldus Dagevos.

Jongeren in 2012 tegen vleestaks

Het EenVandaag Opiniepanel deed al in 2012 onderzoek naar de vleestaks onder 2000 jongeren. Toen bleek dat zeven op de tien jongeren (71%) de vleestaks een slecht plan vindt. Vooral mensen met een lager inkomen zijn de dupe van het plan, zo stellen de jongeren. De meerderheid (52%) denkt wel dat mensen er minder vlees door gaan eten.