Flinke stijging streptokokken nog geen reden tot paniek volgens expert: 'Wel belangrijk om te weten dat het speelt'

Bloedvergiftiging, ontstekingen in je longen, huid, botten of gewrichten: allemaal symptomen van 'groep-A-streptokok' die in opmars lijkt te zijn. Maar er is geen reden tot grote paniek, zegt arts-micobioloog Bart Vlaminckx.

Sinds half januari 2023 zijn artsen en laboratoria verplicht om mensen te melden die ernstig ziek zijn én bij wie de groep-A-streptokok-bacterie wordt aangetoond in hersenvocht, bloed, longvliezen en botten. De cijfers tot en met maart zijn nu bekend: er waren 380 gevallen, waarvan 17 kinderen.

Ongemerkt meedragen

Allemaal hadden ze een groep-A-streptokok-bacterie. "Bij het overgrote deel van de gevallen kan het zonder dat het ook maar een klacht geeft worden meegedragen door mensen", zegt arts-microbioloog Bart Vlaminckx. "Dus op enig moment heeft ongeveer 10 procent van de mensen die en merkt er helemaal niks van. In een enkel geval wordt het echt een infectie en wordt men er ziek van."

"In het overgrote deel van de gevallen hebben mensen een niet-invasieve infectie zoals krentenbaard of een keelontsteking. In een enkel geval wordt het een invasieve infectie", zegt hij. "Dan hebben mensen last van kraamvrouwenkoorts, bloedvergiftiging, hersenvliesontsteking of het afsterven van weefsel. Dat kan amputaties tot gevolg hebben."

Druppeltjes vocht

Hoe je het kan oplopen, is vrij simpel. "Veel mensen dragen de bacterie bij zich in de neus- of keelholte of op de huid, zonder daar ziek van te worden. Groep A-streptokokken kunnen overgedragen worden door middel van druppeltjes vocht die vrijkomen tijdens hoesten, niezen en praten", vertelt de arts-microbioloog.

"Mensen kunnen deze druppeltjes inademen en besmet raken. Iemand met de bacterie kan anderen ook besmetten via de handen."

Meeliften

In 2020 en 2021 was het aantal invasieve infecties vrij laag, maar sinds het voorjaar van 2022 neemt het aantal toe. "Er is nu één type dat heel sterk verrijkt is en ook nog eens het meest ziekmakend", vertelt Vlaminckx. "Hij is nog ziekmakender geworden en maakt eiwitten aan die het lichaam ontregelen."

Daarnaast heeft de coronapandemie er iets mee te maken volgens Vlaminckx. "Er was toen een verminderde circulatie van virussen en bacteriën. De kans op een ernstige infectie is dan veel groter. Na corona zijn waterpokken, een ander virus dat de huid kapot maakt, ook toegenomen en de streptokok heeft daarop meegelift."

Naar verwachting dalen

"We schrokken van die ongekend hoge aantallen begin dit jaar", zegt Vlaminckx. "Een aanzienlijk deel overleeft het namelijk niet of houdt complicaties. Maar het is geruststellend dat het cijfer niet doorstijgt. In april nam het af en ook in mei zal het naar verwachting blijven dalen."

"Het klassieke beloop door de jaren heen is als een soort 'zaagtand'. Het begint altijd in december- en januari, en dan daalt het in april, mei en juni."

Nog geen vaccin

Helaas is er nog weinig tegen de infectie te doen. "De hoeveelheid hersenvliesontstekingen zijn de afgelopen jaren geweldig gedaald", zegt Vlaminckx. "Maar we zien nu dat streptokokken toeneemt. Voor meningokokken en pneumokokken is er een vaccinatie opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma, maar voor streptokokken is nog geen goedgekeurd vaccin."

En dus is het vooral belangrijk dat mensen weten dat dit speelt, zegt de arts-microbioloog. "Veel artsen kennen dit ziektebeeld, maar er moeten nog meer bellen afgaan als mensen 'onbegrepen' ziek zijn. Op tijd goede zorg is superbelangrijk, want in principe is het goed te behandelen met penicilline. Je moet er alleen op tijd bij zijn", legt hij uit. "En daarnaast: de absolute aantallen zijn zeker toegenomen, maar het blijft relatief zeldzaam."