Fabrikant had invloed op goedkeuring emissiearme stalvloer, rechter vindt die inspraak 'niet juist'

De fabrikant van een milieuvriendelijke stalvloer heeft verregaande inspraak gehad in de goedkeuring van het stalsysteem. De ammoniakuitstoot van de vloer werd bovendien te laag ingeschat. Dat blijkt uit vertrouwelijke documenten in handen van EenVandaag.

De stukken spelen een rol in een rechtszaak over een melkveehouder uit Brabant die een vergunning voor een emissiearme vloer had aangevraagd. In de onlangs verschenen uitspraak veroordeelt de rechtbank Oost-Brabant de gang van zaken rond de goedkeuring van het stalsysteem.

Onder vuur

Het gaat om de Eco-vloer; de meest toegepaste emissiearme vloer in de melkveehouderij. Deze vloeren zijn bedoeld om de uitstoot van ammoniak te verlagen. Het principe van het systeem is dat urine zo snel mogelijk wordt afgevoerd, om zoveel mogelijk te voorkomen dat het samenkomt met vaste mest, waardoor minder ammoniak ontstaat.

Maar emissiearme stalvloeren liggen al een tijd onder vuur. Uit verschillende onderzoeken komen sterke aanwijzingen dat de stallen in de praktijk meer uitstoten dan ze op papier beloven. Meerdere rechtbanken keurden vergunningen voor nieuwe stallen met dit soort vloeren daarom de afgelopen tijd af. Toch blijft het kabinet volop inzetten op stalinnovaties om de uitstoot van ammoniak te verlagen: er wordt de komende jaren 2,5 miljard voor uitgetrokken.

Fouten rond goedkeuring

In Brabant schakelde de rechtbank vorig jaar externe deskundigen in voor advies in de zaak van een melkveehouder. Die deskundigen deden onderzoek naar de manier waarop de uitstoot van de Eco-vloer was gemeten. Ze vroegen daarvoor onder meer correspondentie op tussen de fabrikant en de overheid.

Uit die stukken blijkt dat er van alles fout ging rond de goedkeuring van de vloer. Zo schrijven de regels voor dat een nieuw stalsysteem bij vier verschillende boerderijen tijdens zes volledige dagen per jaar wordt gemeten. Op basis van het gemiddelde van die 24 metingen wordt de uitstoot bepaald.

Advies om af te keuren

Eén 'proefstal' bleek niet aan de voorwaarden te voldoen, waardoor de metingen niet bruikbaar waren. Ook bleek dat bij drie van de vier stallen was 'ingegrepen in het ventilatiemanagement' tijdens metingen. Daardoor viel de uitstoot lager uit. Dat werd later wel gecorrigeerd.

Omdat er te weinig bruikbare metingen beschikbaar waren, adviseerde een commissie van experts het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de vloer niet goed te keuren. Maar het ministerie legde het advies naast zich neer.

Fabrikant stelt eisen

Het ministerie stelde de zogenoemde emissiefactor vast op 7 kilo ammoniak per dierplaats per jaar, bijna de helft lager dan een 'traditionele' stal (13 kilo). De emissiefactor is bepalend voor het aantal koeien waarvoor een boer een vergunning kan aanvragen.

Maar uit een verslag van een overleg tussen ambtenaren en de fabrikant blijkt dat die laatste 'niet tevreden' was met de uitkomst. De leverancier vroeg wat er nodig was om de emissiefactor verder te verlagen. Het bedrijf schermde zelfs met een schadeclaim als er geen oplossing zou komen.

Foute berekening

De fabrikant kreeg toestemming om nieuwe metingen te doen. De leverancier eiste wel dat de eerdere metingen opnieuw mochten worden gebruikt. Die eis werd gehonoreerd, blijkt uit het gespreksverslag. Het bedrijf kreeg 'de garantie dat deze cijfers blijven staan'. Na de nieuwe metingen kwam de definitieve emissiefactor uit op 6 kilo per jaar.

Toen de deskundigen van de rechtbank die voor hun onderzoek narekenden, bleek dat niet te kloppen. De experts kwamen uit op 7 kilo. Ze constateerden bovendien dat meetprotocollen niet waren gevolgd, of dat niet kon worden vastgesteld dat de voorschriften waren nagekomen.

Rechters verbaasd

De rechtbank Oost-Brabant is verbaasd over de inspraak die de fabrikant had en noemt het 'bijzonder' dat er intensief overleg is geweest tussen de leverancier van de vloer en experts van de overheid. "De rechtbank vindt het niet juist dat een leverancier inspraak heeft op de totstandkoming van de emissiefactor op de wijze zoals is gebeurd in dit geval."

De zaak van acht andere melkveehouders dient inmiddels in hoger beroep bij de Raad van State. Die doet naar verwachting in de loop van de zomer uitspraak. De uitspraak zal ook duidelijk maken of er nog toekomst is voor emissiearme vloeren.