Extra steun voor medewerkers Amsterdam UMC: een jaar coronacrisis is psychisch zwaar

Na 1 jaar coronapandemie is de werkdruk voor veel zorgmedewerkers nog steeds extreem hoog. Daarnaast is er de psychische impact van twaalf maanden coronazorg en die is niet mals. In het Amsterdam UMC krijgen medewerkers daarom extra psychologische steun.

"Aan het begin van de coronacrisis werden alle opleidingen voor arts-assistenten direct gestopt en werden de jonge artsen in drie groepen verdeeld om in de coronazorg te helpen", vertelt professor Suzanne Geerlings, hoogleraar interne geneeskunde aan het Amsterdam UMC.

'Het was een ongekende situatie, er was echt angst'

"Een deel van hen ging op de verpleegafdeling aan de slag, een deel op de spoedeisende hulp, en weer een andere groep op de ic's." Geerlings heeft veel arts-assistenten onder haar hoede.

Ze herinnert zich de eerste golf als heel druk, heel grillig en enorm indrukwekkend, met name voor arts-assistenten. "Het was een ongekende situatie, er was ook echt angst: 'Wat is deze ziekte, wat kunnen we ertegen doen?' We hadden echt geen idee waar we mee te maken hadden."

Artsen moesten direct beslissen of behandeling nog zinvol is

De coronacrisis zorgde voor ongekende stress en werkdruk bij het ziekenhuispersoneel. "Mensen liepen binnen bij de spoedeisende hulp. Ze voelden zich niet lekker, gingen aan een zuurstofmonitor, en opeens moesten ze gereanimeerd worden. Dit gebeurde razendsnel. Zoiets hadden we nog nooit gezien", herinnert Geerlings zich.

Regelmatig moesten ook jonge artsen beslissen of het nog zinvol was om iemand naar de intensive care door te sturen voor behandeling, onder enorme tijdsdruk en zonder overleg met familie. "Soms stierf iemand plotseling, helemaal alleen, behalve met een arts-assistent naast zich, van hoofd tot teen ingepakt in beschermende kleding en machteloos toekijkend."

Psychologische hulp voor iedereen, van hoogleraar tot schoonmaker

Dit soort ervaringen hadden en hebben veel impact op medewerkers: "Mensen sliepen slecht, hadden extreem hoge stresslevels, stonden altijd aan. En ze voelden zich ook geïsoleerd en gedeprimeerd."

Het Amsterdam UMC heeft daarom een traject met extra psychologische begeleiding opgericht - voor iedere medewerker, van hoogleraar tot schoonmaker. Ook artsen en verpleegkundigen die niets met corona te maken hebben, maar eigen patiënten niet kunnen behandelen door uitgestelde reguliere zorg en daar veel zorgen over hebben.

Artsen zonder Grenzen

"We hebben hiervoor contact opgenomen met Artsen Zonder Grenzen. Zij hebben veel kennis met betrekking tot acute noodsituaties en virusuitbraken en de psychische impact daarvan op hulpverleners", vertelt Geerlings.

"Zo hadden we bijvoorbeeld 's avonds na de dienst de zogeheten spui-sessies opgericht, met medische psychologen. Daar kwamen soms heftige dingen naar boven. En speciaal voor de arts-assistenten was er een wekelijkse enquete waarin we monitoren hoe het met ze gaat op mentaal, fysiek en emotioneel vlak."

Pauzes nemen is lastig

Verder zijn het vrij simpele tips die helpen, maar die vaak moeilijk op te volgen zijn. "Neem pauzes, dat is echt lastig voor veel jonge artsen. Kijk en lees niet teveel nieuws, probeer je hoofd soms echt leeg te maken. Nou, ook dat valt niet mee na een dag in het ziekenhuis."

Inmiddels is de situatie wel heel anders, benadrukt Geerlings. "We hebben veel meer kennis van het virus, er zijn betere behandelmogelijkheden, én er zijn vaccins."

Marathon in plaats van sprint

Toch is er nog steeds veel stress. Met alle uitgestelde zorg en de constante instroom van nieuwe coronapatiënten is het een marathon geworden in plaats van een sprint, zegt de hoogleraar.

"We staan nog steeds altijd aan, normaal functioneer je op 95 procent, nu al een jaar op 150 procent. En we maken ons grote zorgen over een nieuwe toename van coronapatiënten en alle reguliere behandelingen die we dan weer moeten uitstellen. De komende paar weken worden cruciaal."