Elektricien Mykhailo was in Tsjernobyl toen de Russen de kerncentrale bezetten: 'Ik sliep een maand op mijn bureaustoel'

Begin dit jaar belegerden de Russen de kerncentrale in Tsjernobyl. Het leger is inmiddels weer verdreven en medewerkers proberen hun werk en leven weer op te pakken. Dat geldt ook voor elektricien Mykhailo, maar vergeten is hij de bezetting nog lang niet.

Mykhailo Makhyna woont in Slavoetytsj, in het noorden van Oekraïne. Het stadje werd gebouwd na de kernramp in Tsjernobyl in 1986, speciaal voor werknemers van de centrale. Mykhailo werkt als elektricien in de kerncentrale.

Slapen op een bureaustoel

Het dagelijks leven van de medewerkers van Tsjernobyl is sinds het uitbreken van de oorlog flink veranderd, weet Mykhailo uit ervaring. Hij laat zijn kantoor zien: "Tijdens de bezetting werkte ik hier én bracht ik hier mijn vrije tijd door. Ik ben een maand lang niet van deze plek weggeweest." Slapen deed hij op zijn bureaustoel, of onder zijn bureau.

Vlak voordat de Russen Oekraïne binnenvielen, was Mykhailo aan een nieuwe shift begonnen. "Ze waren toen al wel bezig aan de grens, maar dat waren alleen oefeningen. We hoopten dat het daarbij zou blijven", vertelt de elektricien. Niets bleek minder waar.

'Voor ons waren ze bezetters'

Toen de eerste Russen op 24 februari op hun tanks aan de horizon verschenen, brak voor Mykhailo en zijn collega's een spannende tijd aan: "De veiligheid was in gevaar, dit is een kerncentrale, alles zou kunnen gebeuren. Wij hebben een verantwoordelijkheid richting de rest van de wereld."

De Russische soldaten verzekerden de medewerkers ervan dat ze de kerncentrale wilden overnemen voor hun veiligheid. "Maar voor ons waren ze bezetters", vertelt Mykhailo. "Het was heftig, ik voelde adrenaline, angst. Ik begreep niet wat er gebeurde."

Meer psycholoog dan operator

Tijdens de Russische bezetting bleek contact houden met collega's op andere plekken in de centrale en met naasten in Slavoetytsj een flinke uitdaging, vertelt Mykhailo. Al het mobiele telefoonverkeer werd door de Russen geblokkeerd.

Als elektricien had Mykhailo hier een belangrijke rol: het was zijn verantwoordelijkheid om alle communicatie te laten verlopen via een ouderwetse landlijn. Hij zocht collega's van wie familie naar ze op zoek was en verbond ze met elkaar: "Ze huilden aan de telefoon, waren vol emotie. Eigenlijk was ik meer psycholoog dan operator."

'We gaan winnen'

De Russen zijn inmiddels uit Tsjernobyl verdreven door het oprukkende Oekraïense leger, maar naar het werk gaan is veranderd, vertelt Mykhailo. Voor de oorlog reisde hij 40 minuten met de trein door Belarus van Slavoetytsj naar Tsjernobyl, maar die route is afgesloten omdat Belarus bondgenoot is van Rusland.

Het gevolg is dat Mykhailo 'zo ongeveer op zijn werk leeft'. Elke dag heen en weer naar huis is niet te doen, dat is een route via Kiev van zo'n 6 uur. Het gevolg is dat de elektricien diensten van een week draait, in plaats van de gebruikelijke 12 uur. Maar hij laat zich niet uit het veld slaan: "Ik zie een geweldige toekomst voor Oekraïne, we gaan winnen, en dan zijn we weer gelukkig."