Edwin en Liesbeth trotseerden Antarctica in een plastic auto op zonne-energie

In een zelfgemaakte auto van gerecycled materiaal maken twee Nederlanders een barre tocht naar de geografische zuidpool. Hun missie: laten zien dat weggooien zonde is. Ze bereiken hun fysieke einddoel niet, en daar zijn ze blij om.

Het verhaal van expeditie Clean2Antarctica ontstaat door een blauw champignonbakje. Dat inspireerde Liesbeth en Edwin ter Velde om iets te doen met al het afval wat geproduceerd wordt. Van afvalplastic maken ze de grondstof voor het vervoersmiddel waarmee ze de reis afleggen. Een 3D-printer produceert de bouwstenen voor de auto, de Solar Voyager.

Op weg naar de geografische zuidpool

Op 26 november landt het vrachtvliegtuig met Edwin, Liesbeth en de Solar Voyager op Antarctica. De eerste bestemming is Union Glacier, een klein kamp naast een start- en landingsbaan van ijs. De route leidt hen vervolgens naar de geografische zuidpool, een afstand van ongeveer 1200 kilometer. Daar aangekomen keren ze weer terug.

Vol trots kijken Liesbeth en Edwin terug op hun expeditie. Een maand lang reden ze door een wereld van sneeuw en ijs. Het fysieke doel is niet gehaald. De extreem slechte weercondities maakten het te onveilig om de geografische zuidpool te bereiken. Noodgedwongen moesten ze eerder terugkeren. Maar de missie om te laten zien dat een wagen van plastic afval dertig dagen lang zonder uitstoot van fossiele brandstoffen op Antarctica rond kan trekken, slaagt daarentegen met vlag en wimpel.

Gehypnotiseerd door de sneeuw

Liesbeth en Edwin houden rekening met alle scenario's, maar ondanks de goede voorbereiding wordt de tocht niet makkelijk. De gierende wind blaast poedersneeuw over de ijzige vlaktes. "Alles om je heen is wit", vertelt Edwin. "Je krijgt een 'whiteout'. Je weet niet meer waar boven en onder is, wat je aan het doen bent of welke kant je op moet. Het werkt heel hypnotiserend."

"Door de stuifsneeuw zie je allerlei dingen die er niet zijn, vult Liesbeth aan. Dan denk je dat er iets beweegt, maar plots verdwijnt het weer in het grote wit. Je hoofd gaat met je op de loop. Gebouwen, of contouren daarvan doemen op, maar dat kan helemaal niet. Ook twijfel je aan de apparatuur. Voor je gevoel stuur je alleen naar links, maar als je het kompas pakt, blijk je toch de goede koers te volgen."

Twee hele gewone doorsnee mensen

De Solar Voyager bereikt dus nooit de geografische zuidpool, maar volgens Edwin ging er niets mis. "Op technisch gebied hebben we geen enkel probleem gehad. De wagen die we gebouwd hebben heeft uitermate goed gepresteerd." Door het slechte weer werd de tocht gevaarlijker. "Daarom hebben we erg voorzichtig en bedachtzaam gehandeld. We zijn de eersten die met een plastic wagentje op zonne-energie op Antarctica rijden. Dat doen we niet als avonturiers of 'thrillseekers', maar als twee hele gewone doorsnee mensen."

Dat het weer Liesbeth en Edwin overvalt, heeft niets te maken met slechte voorbereiding. Het team bestudeerde voor de reis 23 jaar aan weerdata van NASA. "We waren vanuit die analyses voorbereid op twee tot drie dagen slechte weersomstandigheden en verder zonnig weer met nauwelijks wolken. We kregen tijdens onze reis slechts vier zonnige dagen."

Blij dat het niet gelukt is

In eerste instantie overheerst de teleurstelling, maar nu denken de twee heel anders over het stopzetten van de reis. "We zijn ontzettend blij dat het niet is gelukt. We zijn niet gegaan voor een persoonlijke prestatie", zegt Edwin. Liesbeth legt het verhaal van haar man uit: "Als het normaal weer was geweest, zeggen mensen: 'je had het weer mee, je hebt 24 uur per dag door kunnen rijden, dan lukt alles wel'. Nu hebben we aangetoond dat we zonder gebruik te maken van fossiele brandstoffen ons ding konden doen. Mét slechte weersomstandigheden. Stel je voor wat we hadden bereikt met mooi weer. Achteraf gezien is het een cadeau dat het zo'n slecht seizoen is."

Het klinkt dubbel: een uitstootvrije wagen van gerecycled plastic bouwen, maar deze wel per vrachtvliegtuig naar Antarctica vervoeren. Liesbeth pareert die kritiek meteen. "We realiseren ons goed dat we ook uitstoot geproduceerd hebben, maar we laten hiermee zien dat het niet nodig is. Nu gebruiken onderzoekers op Antarctica machines die veel uitstoten. Ons project laat zien dat het ook anders kan. We gaan ook geen tweede poging doen om de zuidpool te halen, dan zou het een egodingetje zijn. En ons project is dat niet."

De missie gaat door

De plannen van Liesbeth en Edwin verdwijnen na de expeditie zeker niet in de ijskast. "We zijn ons bewust dat we nog veel missionariswerk moeten verrichten. We gaan er voor zorgen dat bedrijven en overheden hulp krijgen om hun afval te verminderen of om te zetten in grondstoffen. Dat zal ons de komende jaren nog wel erg druk maken. We blijven werken aan onze missie."