Door op zwijnen te jagen komen er later juist steeds meer bij: 'Jacht is een beetje van de regen in de drup'

Door de jacht op zwijnen krijgen soortgenoten die overleven meer jongen. Het klinkt opmerkelijk, maar het is eigenlijk erg logisch. "De populatie probeert altijd terug te groeien naar hoe die begonnen is."

"Snoeien doet groeien", zei Bibi Dumon Tak gisteren in Zomergasten. In het tv-programma ging het uitgebreid over jagen en ook over zwijnen. "Op het moment dat je ingrijpt in zo'n zwijnenpopulatie, dan zullen ze steeds meer jongen krijgen. Dus dat helpt helemaal niet." We vroegen experts of het klopt.

Meer voedsel, meer jongen

Als je gaat jagen komen er vanzelfsprekend minder zwijnen. Tegelijkertijd betekent het ook dat er meer voedsel beschikbaar is per zwijn. Dat legt onderzoeker Liesbeth Bakker van het Nederlands Instituut voor Ecologie uit. "En daar kunnen ze heel snel op reageren. Door inderdaad heel veel jongeren te krijgen."

Ze vertelt dat zwijnen tot wel twaalf jongen kunnen krijgen. Dat aantal hangt enorm af van hoeveel voedsel er in de winter beschikbaar is. "Als het een goed jaar is, een mastjaar, dan zijn er veel beukennootjes en eikels voor ze. Dan kunnen ze dat maximale aantal jongeren wel krijgen." Een zwijnenpopulatie zou in theorie dus snel weer op peil kunnen komen.

Voedsel reguleert de natuur

De populatie zal zich op den duur dus wel proberen te herstellen, bevestigt ook hoogleraar ecologie aan de Rijksuniversiteit Groningen Han Olff. "Als je de aantallen terugbrengt, verbeter je de conditie van elk individu. Hoe beter de conditie van het vrouwtje, hoe meer jongen ze waarschijnlijk zal krijgen."

Voedsel is dus, naast natuurlijke vijanden, de manier waarop de natuur zichzelf reguleert. "Elke soort heeft een soort natuurlijke draagkracht", zegt de ecoloog.

Natuurlijk mechanisme verstoren

Olifanten zijn een voorbeeld van een soort die geen natuurlijke vijanden heeft, vertelt hij. "Dat is dus bij uitstek een voorbeeld van een soort die uiteindelijk door voedsel beperkt wordt in zijn aantallen. Elke omgeving kan maar een bepaalde hoeveelheid voedsel bieden, waardoor er een bepaald aantal van een bepaalde soort kan ontstaan. Dat varieert per jaar."

Door te jagen ontregel je dat natuurlijke mechanisme van de natuur, legt Olff uit. "Grijp je in via jacht, dan haal je die natuurlijke regulatie eruit. Je zorgt dus dat die vrouwtjes het maximale aantal jongen kunnen maken."

Ook minder voedsel voor wolven

Bovendien neem je voedsel weg voor natuurlijke vijanden, benadrukt hij. Bijvoorbeeld de wolf, die zwijnen als prooi heeft, kan het daardoor ook moeilijker krijgen. "Zo kunnen zij de populaties ook niet reguleren. In die zin is jacht wel een beetje van de regen in de drup", vat hij samen.

Is het dan beter om helemaal niet meer te jagen? Zo zwart-wit is het volgens natuuronderzoeker Bakker niet. "Er zijn situaties dat je geen overlast wil van zwijnen op een bepaalde plek, en dat je er dan voor kiest om wel te jagen."

Beter niet jagen?

"Het is niet een verhaal van: je moet nooit jagen. Er zijn situaties waar je wel en situaties waar je veel minder zou willen jagen, en je het gewoon aan de natuur zou willen overlaten", benadrukt ze.

Als je eenmaal gaat jagen heeft dat volgens haar wel als nadeel dat je dan moet blijven jagen. Maar dat betekent niet dat jagen per definitie niet effectief is: "Als je jaagt rondom een maïsveld bijvoorbeeld, om te zorgen dat zwijnen niet aan je maïs eten, en je schiet die af, dan zijn er geen zwijnen over. Dan is het wel lokaal effectief."

'Het ligt anders'

Directeur Willem Schimmelpenninck van de Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging vindt dat de uitspraken van Bibi Dumon Tak in Zomergasten over jagen op wilde zwijnen niet helemaal kloppen met de werkelijkheid. Die ligt volgens hem ingewikkelder dan Dumon Tak 'm schetst.

"Wij jagen in Nederland niet voor ons plezier. Zeker als je het over wilde zwijnen hebt, gaat het om het beheer van deze dieren op basis van provinciale beheerplannen", zegt Schimmelpenninck.

'Snoeien doet bloeien'

Dat heeft te maken met het maatschappelijk draagvlak voor een aantal dieren in een gebied, legt hij uit. "Zodra dat boven de afgesproken hoeveelheid komt, vraagt de maatschappij ons de in dit geval wilde zwijnen af te schieten."

"'Snoeien is groeien' zou dus eigenlijk moeten zijn: 'Snoeien doet bloeien'", volgens Schimmelpenninck. "Namelijk door in te grijpen in de populatie, zodat die niet te groot wordt en ook andere dieren en planten de ruimte krijgen om te groeien."