Voor de bewoners van het Vlaamse Waanrode werd het gezegde 'de tijd vliegt' afgelopen week bijna werkelijkheid. De elektrische klokken in de stad begonnen opeens té snel te lopen. Oorzaak: de stroom was vanwege werkzaamheden aan het elektriciteitsnet tien dagen lang op een hogere spanningsfrequentie gezet: van 50 naar 51 hertz. Hoe kan een hogere frequentie ervoor zorgen dat een digitale klok sneller gaat lopen?
Oven begint vroeger te bakken
De bewoners hadden in eerste instantie niet door wat er aan de hand was met die klokken. Zo is er een broodjesbakker die zijn voorgeprogrammeerde oven niet meer kan vertrouwen. Marc van Bets: "Als je dus dingen erin deed, begon het veel vroeger te bakken dan dat het moest." In een video van VTM Nieuws is te zien hoe meer mensen last hadden van de werkzaamheden:
Frequentie stroom van 50 hertz
Peter Baltus, hoogleraar elektrotechniek aan de Technische Universiteit Eindhoven, kan verklaren wat voor effect de frequentie van de stroom te maken heeft met die digitale klok. “Een digitale klok maakt vaak gebruik van een motortje waarbij de snelheid afhankelijk is van de frequentie van het lichtnet. Vijftig hertz, betekent dat de spanning op het lichtnet vijftig keer per seconde verandert. De snelheid van zo'n motortje is daaraan gekoppeld en dat motortje beweegt dan die wijzers, of de cijfers.”
Als die frequentie hoger wordt, dan gaat het wijzertje sneller bewegen en gaat die klok vooruit lopen. Hetzelfde geldt voor een digitale klok met cijfers. Van 50 naar 51 hertz, betekent dus volgens Baltus, dat zo een klokje binnen 50 seconden 1 seconde te veel telt. “Als we dan kijken naar een uur: 3600 seconden, dan geeft hij 72 seconden te veel aan en na een dag geeft hij 1728 seconden te veel aan, dat is al 28,5 minuut.” Mensen met een gewone ‘oude’ klok hoefden zich geen zorgen te maken: alleen klokken die aangesloten waren op het lichtnet hadden last van de werkzaamheden.
Tijd loopt voor óf achter
Deze stelling is een feit. Omdat het mechanisme van een digitale klok afhankelijk is van de frequentie van het lichtnet. Als die frequentie hoger of lager is, dan kan zo een klok dus vooruit of achteruit gaan.
Door een soortgelijk probleem lopen veel digitale klokken in Europa nu juist achter. Veel mensen meldden op Twitter dat hun klok zo'n vijf minuten achter loopt. Oorzaak is een probleem met wisselstroom in Zuidoost-Europa. Normaal gesproken wisselt de stroomrichting vijftig keer per seconde. Dat registreren digitale klokken en zorgt ervoor dat ze weten hoe laat het is. Door de storing gaat dat nu niet, waardoor de cijfers langzamer verspringen en de tijd achter gaat lopen.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.