Door gebrek aan geld zijn er de komende 15 jaar te weinig plekken in verpleeghuizen, hoogleraar stelt voor ouderen deels zelf mee te laten betalen

Ouderen die de komende 15 jaar naar een verpleeghuis willen, kunnen daar niet altijd terecht. Dit blijkt uit een nieuw onderzoek naar de huisvesting en zorgvraag voor senioren van ABF Research. "We hebben te maken met een bemensings- en geldprobleem."

Het tekort aan personeel en geld is in de zorg een groot probleem. "Veel mensen met een grote zorgbehoefte komen zonder zorg te zitten."

Scheve verhoudingen

Hoogleraar gezondheidseconomie aan de Vrije Universiteit Xander Koolman zegt dat het probleem ook wordt veroorzaakt door de scheve verhoudingen tussen jong en oud: de Nederlandse bevolking bestaat steeds meer uit ouderen, minder uit jongeren.

"Het geldprobleem wordt alleen maar nijpender", volgens Koolman. "We hebben te maken met in verhouding steeds minder jongeren die het geld kunnen opbrengen voor de ouderen. We moeten niet alleen rekening houden met extra zorguitgaven. Ouderen maken ook aanspraak op de AOW en die wordt opgebracht door de mensen die nu werken."

Steentje bijdragen

Om dit probleem op te lossen stelt de hoogleraar voor dat ouderen een eigen steentje bijdragen om goede zorg in de toekomst te kunnen garanderen. "De ouderen zelf zijn heel rijk. We zouden dus kunnen kijken of we hun kapitaal kunnen gebruiken om de kosten die ze zelf maken mee te dekken."

De eigen bijdrage kan op verschillende manieren worden ingevuld. Koolman noemt bijvoorbeeld het ophogen van de erfenisbelasting. "Daarmee kunnen we alsnog de kosten voor zorg rondom het einde van het leven compenseren."

Nog geen urgentie

Maar de hoogleraar begrijpt ook dat zo'n voorstel bij sommigen in het verkeerde keelgat kan schieten. Het zorgstelsel in Nederland is volgens hem nog niet zodanig verslechterd dat mensen ernstig tekortkomen, vervuilen in hun eigen huis of onoplosbare moeilijkheden met hun mantelzorgers ondervinden.

"De echte urgentie moet nog komen", zegt Koolman. "Dat moet op een grotere schaal gaan ontstaan, voordat ik denk dat er echt voldoende draagvlak is om bijvoorbeeld de erfenisbelasting te verhogen."

'Schrijnende gevallen'

Als er geen extra geld wordt vrijgemaakt, door de overheid of ouderen zelf, betekent dit volgens Koolman dat het nóg moeilijker wordt om een plek te vinden in een verpleeghuis. De criteria zullen worden aangescherpt. "Veel mensen die nu nog in een verpleeghuis terecht kunnen, zouden dat later dan niet meer kunnen."

"Die zorg wordt dan niet door ziekenhuizen overgenomen. Ook niet door thuiszorgorganisaties. Dat betekent toch dat veel mensen met een grote zorgbehoefte zonder zorg komen te zitten. In sommige sociale omgevingen wordt het dan opgelost door buren of familie. In andere niet. En daar gaan we schrijnende gevallen zien."

Veerkrachtige samenleving

De hoogleraar vervolgt: "Het zou handig zijn als vanuit Den Haag duidelijkheid geschept wordt, over wat er aan zit te komen. En dat het huidige stelsel, op de huidige manier, met de huidige financiering, geen oplossing gaat bieden voor de uitdagingen van de toekomst. Dat de samenleving dus in beweging moet komen."

Uiteindelijk denkt Koolman dat het vooral ook gaat om een samenwerking tussen overheid, samenleving, mantelzorg en vrijwilligerswerk. Verschillende partijen moeten offers brengen om de problemen in de zorg te adresseren. "Het gaat eigenlijk om de veerkracht van de samenleving als geheel."