De zus van de Turkse Ishan vluchtte naar Griekenland, maar werd meteen weer teruggestuurd: 'Ze zit nu in een Turkse cel'

Vluchtelingen worden in Griekenland soms rechtstreeks teruggestuurd zonder asielprocedure. Ayse, de zus van Ihsan, werd slachtoffer van zo'n 'pushback' toen ze om politieke redenen vanuit Turkije naar Griekenland vluchtte. Nu zit ze in een Turkse cel.

Wanneer je als vluchteling in een land aankomt, heb je recht op een asielprocedure. Het terugsturen van migranten zonder hen een kans te geven op asiel is in strijd met het internationaal recht. Toch zijn er sterke aanwijzingen dat Griekenland zich steeds vaker schuldig maakt aan zogeheten 'pushbacks'. De Britse krant The Guardian meldde in mei dat Griekenland sinds begin vorig jaar op deze manier ruim 6.200 vluchtelingen heeft uitgezet.

Turkse vluchtelingen lopen meer gevaar

Die 6.200 vluchtelingen komen uit verschillende landen: het zijn bijvoorbeeld Syrische, Somalische of Afghaanse vluchtelingen. Wanneer zij te maken krijgen met een pushback, kunnen ze nog een nieuwe poging doen om het land in te komen.

Maar onder de vluchtelingen zijn ook Turkse Gülen-sympathisanten. Als zij vanuit Griekenland worden teruggestuurd, lopen ze vaak rechtstreeks in de handen van de Turkse autoriteiten waarvoor ze juist op de vlucht waren. Veel van hen belanden vrijwel meteen in de cel.

Eenmaal aangekomen bij de grens, was ze er niet

Zo ook de tweelingzus van de Turkse Ihsan Erdogan (29). Ihsan vluchtte zelf om politieke redenen al eerder naar Griekenland, er was een opsporingsbevel voor hem uitgevaardigd. In 2019 moest zijn tweelingzus Ayse om dezelfde reden vanuit Turkije vluchten. "Meteen na het oversteken van de grens meldde ze zich bij de Griekse politie. Ze heeft mij een WhatsApp-bericht gestuurd met foto's en haar locatie. Ik ben meteen daarnaartoe gereden om haar op te halen", vertelt Ihsan.

Vanuit Athene reed Ihsan naar de grens bij de rivier de Evros. Maar zijn zus Ayse was nergens te bekennen. "Ik vroeg waar mijn zus was, maar de grenspolitie zei dat ze niemand hadden gezien. 'Dat kan niet', zei ik tegen ze en liet de locatie zien die mijn zus via WhatsApp had gestuurd. De grenswachten keken elkaar geschrokken aan. Ik vond dat erg verdacht, maar zij zeiden toen niets meer."

Gevangen in Turkije

Samen met een advocaat heeft Ishan de hele avond en volgende dag naar zijn zus gezocht. De grenswacht bleef erbij dat ze niemand hadden gezien.

"Die avond kreeg ik een telefoontje van familie. Mijn zus was teruggestuurd naar Turkije is daar opgepakt. Ze zit weer vast. Mijn leven stortte in. Ze is mijn tweelingzus, dus het voelt als een wederhelft die mist", vertelt Ihsan.

Naar de rechter

Er is bewijs dat Ayse in Griekenland is geweest. Ze heeft foto's gemaakt, WhatsApp-berichten met haar locatie gestuurd en ze heeft op voorhand belangrijke instanties en mensenrechtenorganisaties een mail gestuurd waarin ze schrijft dat ze onderweg is naar Griekenland. De familie van Ayse klaagde de Griekse grenspolitie daarom aan bij de rechtbank.

Maar na 2 jaar besloot de rechtbank het verzoek niet te honoreren, op grond van de verklaring van de Griekse grenspolitie die zeggen dat ze niemand hebben gezien bij de grens. Ihsan en zijn familie laten het er niet bij zitten. De zaak loopt nu bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.

Topje van de ijsberg

"Ik hoor de afgelopen maand steeds meer verhalen zoals die van mijn zus. Van vrienden, die ook proberen om te vluchten. Ook zij worden teruggestuurd en komen vervolgens in de Turkse cel", zegt Ishan.

Hoe groot de groep is die te maken heeft met de pushbacks, is lastig in te schatten. Border Violence Monitoring Network probeert dit aantal inzichtelijk te krijgen. Zij geven aan dat ze in juni bewijs hebben verzameld dat 260 mensen zijn teruggestuurd naar Turkije door Griekenland. "Maar dat is nog maar een topje van de ijsberg", zegt Simon Campbell van de organisatie.

Gewelddadig

Bovendien zijn de pushbacks aan de grens meestal gewelddadig. Uit onderzoek van Border Violence Monitoring Network blijkt dat bijna 90 procent van de pushbacks door de Griekse autoriteiten gepaard gaan met geweld en zelfs marteling. In meer dan de helft van de gevallen waren daar ook kinderen bij betrokken.

Het is Ihsan zelf wel gelukt om uit Turkije te vluchten. Vanuit Griekenland reisde hij naar een ander Europees land en heeft daar nu een verblijfsvergunning. "Ik ken genoeg verhalen waarbij het wél goed gaat", zegt hij. Maar dat geldt niet voor iedereen. Daarom doet Ishan een dringende oproep om te stoppen met de pushbacks. "Met name voor mensen uit Turkije. Als zij terug gaan is het zeker dat ze worden opgepakt, net zoals mijn zus. Er zijn geen andere opties voor deze groep mensen."