Burgemeesters en zorgmedewerkers boos over nieuw uitstel lachgasverbod: 'In Den Haag erkennen ze de ernst niet'

Het lachgasverbod loopt opnieuw vertraging op. Op z'n vroegst kan het pas begin 2023 ingaan. Dat vinden veel artsen en burgemeesters onbegrijpelijk en zeer zorgelijk. "Lachgas is gewoon vernietigend voor de gezondheid", zegt burgemeester Ahmed Marcouch.

Het kabinet kondigde in 2019 al aan lachgas als drugs in de Opiumwet op te nemen. Daarmee zou recreatief gebruik verboden worden. Maar D66 en de VVD stonden er niet om te springen. Daarnaast zou een verbod op lachgas lastig zijn omdat het ook in de zorg gebruikt wordt bij operaties.

'Vernietigend voor de gezondheid'

Burgemeester Ahmed Marcouch van Arnhem vindt het onbegrijpelijk dat dit 3 jaar later nog niet is gebeurd. "Als je kijkt naar de ernst en het gevaar van lachgas en de mate waarin jongeren het gebruiken, is elke dag dat de wetgeving op zich laat wachten een verloren dag."

"We hebben echt normering nodig om duidelijk te maken dat het kwaadaardig spul is. Er valt niets te lachen om lachgas. Lachgas is gewoon vernietigend voor de gezondheid."

Vaak achter het stuur

1 op de 5 jongvolwassenen in Nederland heeft ooit lachgas gebruikt. Gezondheidsrisico's zijn flauwvallen, verlamming door een tekort aan vitamine B12, amputaties na bloedstolsels en hartinfarcten.

Uit cijfers van de politie blijkt dat lachgas ook veel in het verkeer wordt gebruikt: vorig jaar werd lachgas 4000 keer achter het stuur vastgesteld. Dat leidde tot 400 verkeersongelukken, waarvan 116 met ernstig letsel en 21 met dodelijke afloop.

'Partijen onvoldoende overtuigd van de ernst'

De afgelopen jaren stelde meer dan de helft van de gemeenten een lokaal lachgasverbod in, maar Marcouch en velen met hem willen een landelijk verbod. "Ik begrijp niet waarom dit zo lang duurt. En de ouders die mij schrijven en wanhopig zijn dat de kinderen het gebruiken, die begrijpen het ook niet."

"Ik kan alleen maar gissen dat andere zaken meer prioriteit hebben. Of dat partijen onvoldoende overtuigd zijn van het gevaar van deze drugs", zegt hij verder. "Je zou bijna denken dat ze daar in Den Haag de ernst van het probleem nog niet erkennen. Het is echt vijf voor twaalf. Voor veel jongeren is het al te laat."

Veel grote tanks

Preventiedeskundige Tom Bart van Jellinek, een instelling voor verslavingszorg in Nederland, snapt de oproep om haast te maken het verbod op lachgas. Maar een verbod is niet de heilige graal, zegt hij. "Dat zie je ook bij andere drugsverboden. Het leidt niet altijd tot minder gebruik of minder problemen."

Hij denkt wel dat het aanbod van grote tanks met lachgas daardoor zou dalen, waardoor ook de makkelijke toegankelijkheid tot lachgas vermindert. "En voor een groep gebruikers die het niet als drug ziet, wordt het dat misschien wel. Dan is de drempel een stuk hoger."

Goede begeleiding

"Door de grote hoeveelheden in die tanks zie je dat er een drang ontstaat om te blijven gebruiken. Dan doe je dat opeens de hele dag", vertelt Bart. "Dat is vooral mentaal: je kunt niet meer stoppen met gebruiken, je zit vast in een soort loop."

Verder pleit Bart voor meer dan alleen een verbod. Bijvoorbeeld goede begeleiding voor verslaafde jongeren en inzet op preventie. Het gebruik van lachgas onder jongeren neemt de laatste tijd explosief toe. "Gebruikers zijn vaak jong, hebben weinig levenservaring en hebben het thuis niet altijd makkelijk", zegt Bart.

Meer voorlichting

"Dus ik zeg: maak tempo, bescherm onze kinderen door die regel in te stellen", zegt Marcouch. "En ook door aan de voorkant veel voorlichting te geven. Zodat de kinderen, in afwachting van die wet, doorhebben hoe vernietigend het is voor de gezondheid."

Als burgemeester doet Marcouch wat hij kan. "We zien dat het ons gelukt is om het met milieuwetgeving te verbannen uit onze horeca, uit onze uitgaansgebieden. Maar met die wet kunnen we niet het online bestellen en het gebruik in de auto tegengaan.

Wet zo snel mogelijk in werking

In een reactie laat staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid weten bekend te zijn met de gevolgen van lachgasgebruik. Hij wil zo snel mogelijk de nieuwe wet in werking laten treden, laat zijn woordvoerder weten.

Zijn verwachting is dat er volgende week dinsdag groen licht komt uit de Tweede Kamer. Daarna is er nog een half jaar nodig voor procedures bij de Raad van State en de Europese Commissie.