Burgemeester Dantumadiel met handen in het haar door lage vaccinatiegraad in zijn gemeente: 'Zelf de baas zijn, zit hier in het DNA'

Burgemeester Klaas Agricola van Dantumadiel heeft het moeilijk. Zijn gemeente heeft van de hele provincie nu relatief de meeste doden en ziekenhuisopnames door corona. Inwoners zien vaccinatie lang niet allemaal zitten.

In de Friese gemeente is maar 60 procent van de mensen jonger dan 47 jaar gevaccineerd, zegt de burgemeester. Landelijk ligt het gemiddelde rond de 75 procent. Burgemeester Agricola stuurde een open brief naar de inwoners via de krant. "Ik maak me zorgen", luidde de eerste zin.

Situatie gaat aan het hart

"Wat moet ik doen om te zorgen dat mensen er toch nog een keer over nadenken", vraagt de burgemeester zich hardop af. "Ik stuurde de brief omdat de hele situatie mij aan het hart gaat. Je bent niet alleen burgemeester, maar ook burgervader."

"Procentueel gezien hebben we hier de meeste ziekenhuisopnames van de hele provincie Friesland. Als burgemeester denk je dan: wat kan ik nog meer doen?" Agricola's vrouw werkt op de corona-afdeling van het ziekenhuis. "Als ik die verhalen 's avonds thuis hoor, hoor je dat ze daar ook met de handen in het haar zitten. Dus ik moest iets doen."

Door privacywet geen persoonlijke brief

Het is niet dat burgemeester Agricola in de tussentijd heeft stilgezeten. "We hebben hier bijvoorbeeld ook pop-up-locaties gehad om je te laten vaccineren."

In eerste instantie wilde Agricola een brief sturen naar iedereen onder de 47 jaar, omdat daar het vaccinatiepercentage maar 60 procent is, maar daarbij stuitte hij op de AVG-wet. Door de privacywet kon hij geen brief sturen. Daarom koos hij voor de persoonlijke brief in de krant.

'Zelf baas zijn zit in DNA'

Maar waarom is het percentage in Dantumadiel zo laag? "Ik denk dat het te maken heeft met de volksaard. Mensen hebben van nature toch een afkeer tegen gezag. Hoe komt dat? Dat zit er nog van vroeger in."

"Begin 1900 hadden we hier nog plaggenhutten. De mensen waren op zichzelf aangewezen en moesten zichzelf redden. Ze bepaalden zelf wat ze moesten doen en wat voor hun goed is. Dat ze zelf baas zijn over wat ze doen, zit nog steeds in het DNA. Anti-autoritair."

Ja is ja, nee is nee

Op andere gebieden ziet de burgemeester dat ook terug in zijn gemeente. Een dakkapel plaatsen zonder vergunning, ook dat gebeurt soms. Dantumadiel heeft als enige gemeente in Nederland geen eigen ambtenaren. In 2016 zouden ze opgaan in een grote gemeente, maar op het laatst trapte de gemeenteraad toch op de rem. "Daar heb je die volksaard weer", zegt Agricola. Het was toen al te laat om het ambtenarenapparaat opnieuw in te richten. Ze huren nu als het ware de ambtenaren van de fusiegemeente.

Een deel van de gemeenschap is gereformeerd. "Dat speelt ook mee", zegt Agricola, die zelf partijloos is. "Daarnaast is er een deel van de gemeente die zegt: 'Wat doet dit met mij op lange termijn?'." De oprukkende omikron-variant als reden gebruiken om je nu wél te laten vaccineren is volgens Agricola geen oplossing. "Hier is het 'ja is ja' en 'nee is nee'."

Overlijden van bekenden

Zelfs als mensen een naaste verliezen aan corona, is dat voor sommige inwoners niet genoeg om overstag te gaan en toch de vaccinatie te halen.

Dat ziet meneer Veenstra, bode in het gemeentehuis van Dantumadiel. "Zelf ben ik gevaccineerd, maar ik ken er veel die dat niet zijn. In onze oude mannengroep is het heel wisselend. Mannen die het niet willen, zeggen dat de overheid zich er niet mee moet bemoeien."

'Als het zover is, ben ik aan de beurt'

"Ik herhaal maar niet wat ze over Rutte en De Jonge zeggen", zegt meneer Veenstra. De mannengroep is de laatste jaren behoorlijk uitgedund. "Ook mede door corona." Maar ook dat haalt mensen die geen prik willen niet over. "Dan zeggen ze: 'Als het zover is, ben ik aan de beurt' en dan moeten ze dat accepteren." Hoe meer de burgemeester het over vaccineren heeft, hoe meer mensen de kont tegen de kribbe gooien, zegt Veenstra.

Maar ondanks dat mensen lastig over te halen blijft burgemeester Agricola positief. "Met negativiteit help ik de mensen hier niet verder. Het komt tot nu toe niet goed, maar we gaan uit van het goede."