Bliksem! Mag je soep koken als het onweert?

Het is beter om geen soep te koken als het onweert, zo luidt een oude wijsheid. De soep kan gaan borrelen of zelfs zuur worden. Onzin of niet? Experts leggen het uit.

De #lekkerfred kookvideo's op Instagram, van Vjeze Fur van de Jeugd van Tegenwoordig, zijn populair. Hij kookt met koks als Ron Blaauw en BN'ers als Janny van der Heijden, maar ook met zijn moeder. Laatstgenoemde deelde een aloude wijsheid: "Als het bliksemt moet je goed opletten op wat je maakt, want je kan het niet op het gas laten staan. Dan komt het weer er in, zeiden ze vroeger. En dan gaat je soep bubbelen."

'Een raar verhaal'

Vjeze Fur, die eigenlijk Freddy Tratlehner heet, noemde het 'een raar verhaal' maar cabaretier Richard Groenendijk gaf moeder Fur gelijk. Sterker nog, volgens Groenendijk wordt de soep ook zuur van onweer.

Kijk naar het weerbericht

Voedingsmiddelentechnoloog IJsbrand Velzeboer ziet de uitspraak als een mooi verhaal uit grootmoeders tijd. Toch zit er wel degelijk een kern van waarheid in. "Een theoretische verklaring kan zijn dat als de soep een paar dagen oud is en al een beetje gist, dat door de luchtdrukverlaging - die vaak plaatsvindt tijdens een onweersbui - wat koolzuurbelletjes tevoorschijn komen. Maar dan gebeurt er nog niks. Je gaat er niet aan dood."

Maar wordt soep zuur door onweer? Voor kok Pierre Wind is het een bekende uitspraak. Hij groeide op met het idee dat je altijd naar het weerbericht moet kijken als je in de keuken aan de slag gaat. "Je hield rekening met het afkoelingsproces: gaat het onweren of niet?"

Niet te vreten

"15 jaar geleden werd soep vaak 's nachts op de kachel of het fornuis neergezet en de volgende dag weer aan de kook gebracht. Dat is nu ondenkbaar", zegt Wind. "Als je wist dat er onweer op komst was dan deed je dat niet. Ik heb het zelf een paar keer meegemaakt. Als je soep zuur is, dan is je soep niet meer te vreten. Ik hou nog altijd het weerbericht in de gaten. Het zit in mijn lijf."

Volgens Wind hoef je je niet druk te maken als je een groentesoepje maakt. "Het gevaar zat 'm in gevogelte- en vleesbouillons die lang moeten trekken. Niet in de groentebouillons." Tegenwoordig heeft Pierre Wind een chiller waarmee hij de soep snel kan laten afkoelen, dus angstige momenten kent hij niet meer. Wel gebruikt hij nog altijd een handigheidje. "Onze tip was vroeger: een diep bord omgekeerd onder de pan neerzetten, zodat de soep meer zuurstof kan krijgen. Dat doe ik nog steeds. Vraag me niet waarom, maar het werkt."

Bacteriën door warm weer, niet door onweer

Het afkoelen van soep is belangrijk, en onweer kan ervoor zorgen dat dat een stuk lastiger gaat. "Soep kan niet zuur worden door onweer zelf, dat is een fabeltje van vroeger. Maar aan onweer gaat warm weer vooraf. Door het warme weer kan de soep zuur worden, want dan kan de soep bederven", legt Lolkje de Vries van het Voedingscentrum uit.

"Dat betekent dat in de soep bacteriën en andere micro-organismen lekker aan het groeien zijn", vertelt De Vries. "Dat komt door de warme omstandigheden en het is vaak wat vochtiger in je huis. Dan kan de soep een zure smaak krijgen."

Snel de koelkast in

Vjeze Fur kookte deze week in zijn Instagram-filmpjes met Heel Holland Bakt-ster Janny van der Heijden. Ook zij is bekend met het fenomeen soep en onweer, maar ze wil het voor eens en altijd duidelijk hebben: "Het is een mythe dat soep zuur wordt of gaat borrelen door onweer."

"Voorafgaand aan onweer kan er sprake zijn van warm, drukkend en vochtig weer. Dan kunnen bacteriën zich snel vermeerderen", legt Van der Heijden uit. "Dan wordt soep of welk ander gerecht zuur. Het is heel belangrijk om dingen snel af te koelen als je kookt en niet te lang bij warm weer te laten staan. Dan gebeurt er niets, ook niet met onweer."