Barbecueën en vuurtjes stoken niet zonder risico: 'Schoner om naast een snelweg te zitten'

De zomer is nog niet voorbij en dus zal er nog volop gebarbecued worden, maar dat is niet zonder gezondheidsgevolgen. Experts waarschuwen voor de risico's die hout stoken met zich meebrengt.

's Zomers de barbecue aansteken of in de winter opwarmen door middel van de vuurkorf: beide brengen gezondheidsrisico's met zich mee. De stoffen die vrijkomen bij het verbranden van hout zijn namelijk erg schadelijk. "De temperatuur waarbij de verbranding plaatsvindt is niet heel hoog, hierdoor krijg je een onvolledige verbranding. En daarmee krijg je veel vuilere stoffen", vertelt Luchtkwaliteitonderzoeker Bert Heusinkveld.

Net als sigaretten

"Bij houtverbranding in het algemeen, dus ook barbecue en vuurkorven, komt teer en roet vrij. En er komen ook kankerverwekkende stoffen, zware metalen, fijnstof en ultrafijnstof vrij", legt longarts Hans 't Veen uit. De gevolgen van het kortdurend inademen van deze stoffen kunnen dus ernstig zijn.

"Ze geven klachten van de luchtwegen, zoals astma. En op lange termijn ook longkanker of hart- en vaatziekten, omdat de deeltjes worden opgenomen in de bloedbaan." De longarts vergelijkt het inademen van deze stoffen met het roken van sigaretten. "Alleen komen er dan bij sigaretten nog een aantal andere foute stoffen vrij."

'Snelweg is schoner'

Om de gezondheidsrisico's goed in beeld te brengen vergelijkt de gemeente Amsterdam op hun website de luchtkwaliteit naast een barbecue of vuurkorf met die op een drukke snelweg. Het hout stoken zou namelijk veel slechter zijn. Volgens In 't Veen klopt dat, als je het zo één op één vergelijkt.

"Ik wil niet graag langs de snelweg staan, maar naast een brandende vuurkorf is het nog slechter", vertelt de longarts. "Houtstook in het algemeen is in Nederland schadelijker, qua langdurige blootstelling." Dat komt omdat er bij houtstook meer andere schadelijke stoffen naast fijnstof en ultrafijnstof vrijkomen.

Aan de slag

Luchtkwaliteitonderzoeker aan de Wageningen University & Research Bert Heusinkveld erkent deze vergelijking. "Als je een mooie zomeravond hebt en je bent aan het barbecueën, of je buren zijn aan het barbecueën, dan zit je daar dus dichtbij bij die vervuiling. Dan zou het schoner zijn om naast een snelweg te gaan zitten.

Hoewel er op de snelweg geen sprake is van schone lucht kunnen we er een voorbeeld aan nemen wat betreft houtverbranding, legt Heusinkveld uit. "Het verkeer is echt veel schoner geworden dan tientallen jaren geleden. Vergelijk je dat nou met houtverbranding, dan zie je dat de houtverbranding op jaarbasis bijna twee tot drie keer schadelijker is dan het verkeer. Dus we nu ook eigenlijk aan de slag met de houtverbranding."

Niet bewust van de gevolgen

Volgens In 't Veen realiseren velen niet hoe schadelijk een ogenschijnlijk gezellige activiteit als barbecuen kan zijn. "Maar het is duidelijk dat houtstook in Nederland net zo'n grote vervuiling is, en eigenlijk zelfs groter dan ons luxe wagenpark." Hij hoopt dan ook op meer bewustwording. "Het is enerzijds bewustwording. Een beetje rekening met elkaar houden denk ik zou heel mooi zijn."

Tóch de barbecue aanzetten deze zomer? Dan zijn er een aantal maatregelen om de impact op de gezondheid te beperken, vertelt Heusinkveld. "Ten eerste kun je aan een andere soort barbecue denken. Als je een barbecue neemt die op elektriciteit of op gas draait, die is natuurlijk vele malen gezonder." In 't Veen tipt dat het gebruiken van droog hout erg belangrijk is. "Zeker bij vuurkorven. En geen bewerkt hout te gebruiken."

Strenger beleid

De gemeentes Utrecht en Amersfoort scherpen binnenkort de regels rondom houtstook aan. Dat zou bijvoorbeeld betekenen dat er niet meer buiten gebarbecued mag worden bij ongunstige weersomstandigheden, waardoor de stoffen blijven hangen. Zowel In 't Veen als Heusinkveld vinden dat andere gemeenten dat ook moeten doen.

"Houtstook is gewoon echt schadelijk is voor de mensen zelf, maar ook voor anderen. Ook al ben je niet zelf degene die hout stookt, krijg je de kwalijke luchten van anderen wel. En zeker als je daarvoor gevoelig bent, geeft dat veel problemen", vertelt In 't Veen.